علی باقرزاده (بقا)
شاعر خراسانی
ولادت : یازدهم تیر سال ۱۳۰۸ – مشهد
وفات : پنجشنبه – هجدهم آذر ۱۳۹۵ – مشهد
محل دفن : شنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۵ پس ازتشییع در حرم رضویدر مقبرةالشعرای توس
خانواده اش اصالتا اهل یزد بودند.
وی در ﺳﺎل ۱۳۲۶ ﺷﻤﺴﻲ ﺑﺮاﺛﺮ ﻣﺮگ ﭘﺪر ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺧﺎﻧﻮاده را عهده دار گشت و ﺑﻪ اﻣﺮ ﺗﺠﺎرت و ﻛﺸﺎورزي ﭘﺮداﺧت.
آموزش نزد اساتید فن:
او که از ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار است ، از ﻣﺤﻀﺮ اﺳﺎﺗﻴﺪي چون زﻧﺪه ﻳﺎدان ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻣﻴﻨﻮي ، ﺑﺪﻳﻊ اﻟﺰﻣﺎن ﻓﺮوزاﻧﻔﺮ ، ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻔﻴﺴﻲ ، دﻛﺘﺮ ﻓﻴﺎض ، ﻣﺤﻤﻮد ﻓﺮخ ، ﺟﻤﺎل زاده ، ادﻳﺐ ﻧﻴﺸﺎﺑﻮري (ﺛﺎﻧﻲ) ، دﻛﺘﺮ ﻳﻮﺳﻔﻲ و دﻛﺘﺮ رﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار گشت .
ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮآن را ﻧﺰد ﺷﺎدروان ﻣﻴﺮزاﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮﻧﻮﻏﺎﻧﻲ ﻣﺆﻟﻒ ﺳﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ آموخت و از ﺳﻴﺮ آﻓﺎق و اﻧﻔﺲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﻮن ﻗﺪﻳﻢ و ﺟﺪﻳﺪ در ﺣﺪ اﺳﺘﻌﺪاد بهره ها برد.
طبع شعر:
از ده ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﺮودن ﺷﻌﺮ ﭘﺮداﺧت که آﺛﺎر ﻣﻨﻈﻮم و ﻣﻨﺜﻮرش در ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت از ﻗﺒﻴﻞ ، ﻳﻐﻤﺎ ، وﺣﻴﺪ، آﻳﻨﺪه ، ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲ ﻫﺎ ، ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺮاﺳﺎن ﭘﺎژ ،ﻛﻴﻬﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ، آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮي ( ﻣﺸﻜﻮه ) ، ﻧﺪاي ﻳﺰد و … به چاپ رسید .
حضور در مجامع ادبی:
وی در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ادﺑﻲ در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي اﺻﻔﻬﺎن ، ﺷﻴﺮاز ، ﻛﺮﻣﺎن ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و به ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ پرداخته،ﻗﺴﻤﺘﻲ از اﺷﻌﺎرش نیز در ﻛﺘﺐ درﺳﻲ آﻣﺪه و ﭘﺎره اي نیز ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
اهدای کتابهای شخصی:
وی ﺑﺎ اﻫﺪاي ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ وزﻳﺮي ﻳﺰد، به اﻣﻮر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ،ﻛﺸﺎورزي و ﺻﻨﻌﺖ ﺧﺪﻣت شایان توجهی نمود.
ﺷﺮح زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ این شاعر ، ﺑﻪ ﺗﻨﺎوب در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر و ﻛﺘﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺟﻤﻠﻪ ده ﭼﻬﺮه ، ده ﻧﮕﺎه۱۳۷۷، ﺷﻌﺮ اﻣﺮوز ﺧﺮاﺳﺎن ۱۳۴۲، ﺻﺪ ﺳﺎل ﺷﻌﺮ ﺧﺮاﺳﺎن ۱۳۷۳، ﺗﺬﻛﺮه ﺷﻌﺮاي ﻳﺰد۱۳۷۳، ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﻳﺰد۱۳۸۲و … به چاپ رسیده است .
زندگی شخصی:
وی در سال ۱۳۳۰ ازدواج کرد و صاحب پنج فرزند شد.
مسئوليت و مقام ها:
- عضو ﻫﻴﺌﺖ ﻣﺪﻳﺮه و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘ ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪي و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﺮاﺳﺎن در ﻣﺸﻬﺪ (۱۳۴۶ -۱۳۷۶) .
- ریس اتاق ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ و ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻣﻌﺎدن ﺧﺮاﺳﺎن ( ۱۳۵۸ -۱۳۵۹) .
- عضو هیئت امناء خراسان(۱۳۵۸ – ۱۳۶۰) .
- ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت اﻣﻨﺎء اوﻗﺎف ﺧﺮاﺳﺎن .
- ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت اﻣﻨﺎء داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﺷﺮق ﻛﺸﻮر ( ۱۳۷۸ – ۱۳۸۶) .
- ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت ﻣﺆﺳﺲ ﺑﻨﻴﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻓﺮدوﺳﻲ .
- ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت اﻣﻨﺎء ﺑﻨﻴﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻓﺮدوﺳﻲ .
- رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺄت ﻣﺪﻳﺮه ﺑﻨﻴﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻓﺮدوﺳﻲ .
- رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺄت ﻣﺪﻳﺮه ﺷﺮﻛﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﺮاﺳﺎن .
- ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت ﻣﺪﻳﺮه ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ ﻗﻨﺪ ﺑﻴﺴﺘﻮن .
افتخارات:
تجلیل از ایشان در مراسم بزرگداشتی با عنوان آیینه بقا در سال ۹۲
آثار :
ﻟﻄﻴﻔﻪﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ و ادب؛ ﭼﺎپ اول ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۴۲؛ ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم،ﻫﻴﺮﻣﻨﺪ ﺗﻬﺮان ،۱۳۸۲٫
ﻃﺮاز ﻳﺰدي، زﻧﺪﮔﻲ و ﺷﻌﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب ﻃﺮاز ؛ ﭼﺎپ ﺗﻬﺮان ۱۳۵۴و (در ﻣﺠﻠﻪ ﻳﻐﻤﺎ ﺳﺎل ۱۳۵۵ﺑﺼﻮرت ﭘﺎورﻗﻲ).
ده ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت؛ ﭼﺎپ ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۶۵٫
ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻨﻈﻮم ﭼﻬﻞ ﺣﺪﻳﺚ رﺿﻮي؛ اﻧﺘﺸﺎرات آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮي،۱۳۶۵٫
ﻧﺴﻴﻤﻲ از دﻳﺎر ﺧﺮاﺳﺎن ( ﮔﺰﻳﺪه اﺷﻌﺎر ) ؛ ﭼﺎپ ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۶۵٫
ﻳﺎد ﻣﺎدر ، ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ آﺛﺎر اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان درﺑﺎره ﻣﺎدر ؛ ﭼﺎپ ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۷۲٫
زﻻل ﺑﻘﺎ دﻳﻮان ﺷﻌﺮ؛ ﭼﺎپ ﭘﺎژ ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۷۳٫
ﺳﻔﺮي ﺑﻪ ﻣﺴﻜﻮ و ﺳﻦ ﭘﻄﺮزﺑﻮرگ ، ﺑﺎ اﺷﺘﺮاك دﻛﺘﺮ رزﻣﺠﻮ، اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه ؛ ﭼﺎپ ﺳﺨﻦ ﮔﺴﺘﺮ ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۷۹٫
ﺳﻴﺮ آﻓﺎق ، ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﺳﻴﺎ ، اروﭘﺎ ، آﻣﺮﻳﻜﺎ ؛ ﭼﺎپ ﻧﺪاي ﻳﺰد،۱۳۸۰-۸۳٫
ﺑﺰم ﻣﺤﺒﺖ(ﻣﺪاﻳﺢ ، ﻣﺮاﺛﻲ و ﻛﻠﻤﺎت اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ) ؛ اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﻴﺎم ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺸﻬﺪ،۱۳۸۲٫
دو ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﻨﺪ ﺑﺎ اﺷﺘﺮاك ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺸﺎرت؛ ﭼﺎپ اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﻼﻳﻪ، ﺗﻬﺮان ۱۳۸۴٫
ﻗﻄﻌﻪﻫﺎ (ﺳﺮودﻫﺎﻳﻲ در ﭘﻨﺪ، ﺗﺎرﻳﺦ ، ﺣﻜﻤﺖ،داﺳﺘﺎن ، ﻃﻨﺰ و… ) ﻣﺸﻬﺪ؛ ﺑﻨﻴﺎد ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ ،۱۳۸۴٫
ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ( ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻣﻘﺎﻻت در ﺗﺎرﻳﺦ ، ﻓﺮﻫﻨﮓ و ادﺑﻴﺎت) ﻣﺸﻬﺪ؛ ﺳﺨﻦ ﮔﺴﺘﺮ،۱۳۸۷٫
ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮزاﻧﮕﺎن ( ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ) ﻣﺸﻬﺪ؛ ﺳﺨﻦ ﮔﺴﺘﺮ،۱۳۸۷٫
ﭘﻨﺠﺎه و دو ﺳﺎل ﺳﻴﺮ آﻓﺎق ؛ ﻣﺸﻬﺪ ﺳﺨﻦ ﮔﺴﺘﺮ۱۳۸۸٫
ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ و ﻟﻄﻴﻔﻪﻫﺎ ،ﻣﺸﻬﺪ؛ ﻧﺸﺮ ﺳﻨﺒﻠﻪ ۱۳۸۸٫
آب ﺑﻘﺎ ؛ ﻣﺸﻬﺪ ﺳﺨﻦ ﮔﺴﺘﺮ،۱۳۹۰
نقل قول و خاطرات:
شعری از علی باقرزاده به یاد ایرج افشار:
- از فراق دوستان در خون نشست / دیدۀ گریانِ گوهربار ما
- نخبگان رفتند و در فقدانشان / نیست دیگر جز تأسف کار ما
- تا ز هم، جمعیت یاران گسست / شد پریشان رشتۀ افکار ما
- رخت بربستند از مُلک ادب / مردم صاحب دل و هشیار ما
- دل بریدند از بد و نیک جهان / دیده پوشیدند از دیدار ما
- تا زمین خالی شد از فرزانگان / آسمان گرید به حال زار ما
- چونکه ایرج شد نهان برخاک سرد / رفت ارج و عزت و مقدار ما
- آن درخت دانش و نخل هنر / آن گل جانپرورِ بیخار ما
- صبح و شب کوشید در تحصیل علم / تا کند چون روز، شام تار ما
- چون قلم سر داشت در خط کتاب / آن مهین استاد شیرینکار ما
- عشق ایران داشت در دل، حفظ کرد / با قلم تاریخ ما، آثار ما
- «ایرج افشار» ما رفت از جهان / ای دریغ از ایرج افشار ما
علی باقرزاده: شاعر امروز بايد با ادب گذشته آشنا باشد و شعر بخواند تا اين پيوند ديرين گسسته نشود.
پیام آیت الله العظمی سیدعلی خامنهای؛ رهبر معظم انقلاب به مناسبت همایش نکوداشت علی باقرزاده :
بسم الله الرحمن الرحیم
نکوداشت ادیب و شاعر ارجمند جناب علی باقرزاده (بقا) ادای حقّ شعر و ادب و پاسداشت حرمت و کرامت انسان والائی است که همواره حرمت و کرامت شعر و شاعری را پاس داشته و زبان گویا و طبع روان را جز به راه نیکی و راستی به کار نگرفته است.
این دوست دیرین و شفیق یکی از بازماندگان کم شمار مجموعهای از شاعران چیره دستی است که در برههای از زمان، مشهد را کانون شعرِ سرآمد و ممتازِ دوران خود ساخته و زبان شعر دوستان و شعرشناسان را به تحسین و تکریم جایگاه ادبی خویش گشوده بودند. قطعههای بقا همچون قطعههائی از دیبای رنگین و خوشنگار در انبوه غزل و قصیدهی ممتاز آن دورانِ مشهد، جلوهای ویژه و چشم و دلنواز داشت، با امید که همچنان پایدار و ماندگار باشد.
از دوستانی که این نکوداشت را برپا کرده اند صمیمانه سپاسگذارم.
سیدعلی خامنهای -ششم شهریور هزار و سیصد و نود و دو
جناب آقای دکتر یاحقی: ایشان(علی باقرزاده) نه تنها شاعر که يک خیّر مدرسه ساز، کارآفرين موفق و مدير نمونه هم هستند و اينها حکايت از نبوغ استاد دارد.
محمدرضا خسروي: استاد بزرگترین قطعه سرای معاصر و نماينده اي از دوره ما براي سده هاي بعدي می باشند.
دکتر راشد محصل: من از دوران نوجواني که به اقتضاي سن، دوران خواندن است با استاد باقرزاده آشنا شدم و اشعار او را مي خواندم. استاد باقرزاده که علاوه بر شاعري انساني خیّر و نيک انديش هم هست، اشعارشان حکمي و اندرزي است. از اين رو شعر باقرزاده در شمار اشعار تعليمي قرار مي گيرد.
شعر زیر را (بقا) سروده و به یزد ارسال داشتند:
حکایت
زاهدی مرد و در بهشت برین
شد به پاداش کرده جای گزین
رفت روزی به گوشه ی دوری
به هر گشت و گذار با حوری
دید همسایه ی جوانش را
که بس آزرده بود جانش را
می چمد بر فراز ابر سپید
با نگاری به روی چون خورشید
در کفش ساغری پر از صهبا
در برش دلبری چو گل زیبا
فارغ البال گرم کار خود است
سرخوش از وصل گل عذار خود است
گفت با حور این چه راز بود
از چه وی در نعیم و ناز بود
گر که پاداش بد به جز بد نیست
علت این رفاه و راحت چیست
حور گفتش چو نیک در نگری
زو نبینی سیاه بخت تری
ز آن که آن دلبری که در بر اوست
هست بی رخنه از اشارت دوست
شیشه می که زو سرافرازست
سر آن بسته و تهش باز است
کرده تغییر جای روزنها
مانده او با هزار غم تنها
نه و راهست شربتی در جام
نه تواند ز یار گیرد کام
نیک بختان روزگار (بقا)
شادکامند اگر به دیده ی ما
جمله هستند همچو آن مسکین
از درون تلخ و از برون شیرین (۵)
منابع:
- http://www.bbcfars.ir
- http://faf.um.ac.ir
- http://fch-ngo.com
- http://www.iranboom.ir
- دکتر جلالیان
پاسخ دهید