هاسپیس
نخستین مرکز طب تسکینی کشور در مشهد
در سال ۱۳۹۳ خورشیدی توسط پروفسور خطیب زمینی حدود ۳۸۰۰هزار مترمربع در دلاوران ۶۳، حدفاصل بولوار «دلاوران» و بولوار «سرافرازان» بهمبلغ ۲میلیارد تومان از «مسکنو شهرسازی» خریداری شد تا نخستین «هاسپس» کشور با زیربنای ۶هزار و ۸۰۰مترمربع احداث شود.
یک مهندس معمار با هزینۀ پروفسور خطیب به چندین کشور پیشرفته، از جمله سوئد، سفر کرده تا از مراکز دیگر کشورها نقشهبرداری کند و درنهایت هاسپسی مطابق با فرهنگ ایرانی در مشهد ساخته شود. ای ساخنمان در مهر ماه ۱۳۹۶ افتتاح گردید.
در این مرکز ۱۰اتاق برای پذیرش ۱۰بیمار در نظر گرفته شده است؛ شاید در نگاه اول این تعداد اتاق اندک بهنظر بیاید، اما در توضیحش باید گفت که این تعداد اتاق مطابق با استانداردهای جهانی تعریف شده است و تنها یک «هاسپس» در دنیا وجود دارد که تعداد اتاقهایش به عدد ۲۰ میرسد. در این مرکز هربیمار یک پزشک مخصوص به خود دارد، علاوه بر این مدیر پزشکی، پرستارها، مددیاران سلامت در خانه، مددکاران اجتماعی، گفتاردرمانگران و داوطلبان آموزشدیده هم هستند که همه میخواهند به بیمار کمک کنند.
«هاسپیس» مشهد علاوهبر اتاق بیماران، اتاقهایی را هم برای همراهان هربیمار درنظر گرفته است تا در این مدت بیمار بتواند نزدیکان خود را نیز ملاقات و از همجواری با آنان احساس آرامش کند. در این مرکز حتی مهد نگهداری کودکانِ همراه و اتاق بازی برای بچهها درنظر گرفته شده تا همراهان بیمار بدون دغدغه در کنار عزیز خود باشند. روند کار در این مرکز به این صورت است که بیمارانی که تمام مراحل درمانی خود را طی کرده و علم پزشکی دیگر پاسخی برای آنان ندارد، به اینجا منتقل میشوند تا روزهای پایانی عمرشان با مراقبتهای کامل پزشکی سپری شود. معمولا مدتزمان نگهداری از بیماران ۱۰تا۱۵روز درنظر گرفته شده، اما اگر اقامت بیماری از این مدت فراتر رفت، بازهم مشکلی نیست و با جانودل از مراجعان به مرکز حمایت میشود.
برای بیمارانی هم که ماههای پایانی عمر خود را سپری میکنند، خدمات پزشکی بیرون از مرکز را در نظر گرفتهاند. «هاسپس» یک بانک دارو دارد که دارو را با پیک به بیمار میرساند و پزشکان مرکز هم بهصورت دورهای به منزل بیماران میروند و به مداوای آنها میپردازند. بهاینترتیب علاوهبر ۱۰بیماری که در خود مرکز نگهداری میشوند، «هاسپس» میتواند تا ۵۰۰بیمار را نیز خارج از مرکز پوشش دهد و حمایت کند.
اگرچه «هاسپیس» در دنیا برای ۸سرطان کشنده درنظر گرفته شده، اما «هاسپس» مشهد تلاش میکند تمام بیماران با شرایط خاص را در هر گروه سنی و از هر کیش و آیینی پذیرش کند. هیچ محدودیتی برای پذیرش نیست. این بیماران قرار است ازطریق بیمارستان «امام رضا(ع)»، بیمارستان «امید» و دیگر مراکز درمانی مشهد و خارج از مشهد معرفی شوند.
در سراسر دنیا ۸۰درصد هزینۀ «هاسپس» را بیمه پرداخت میکند و ۲۰درصد آن نیز ماحصل درآمد خود مرکز است، اما از آنجا که این اولین «هاسپس» کشور است و تاکنون هیچ آییننامهای برای این مراکز در ایران نبوده است و از طرف دیگر این مرکز وقف شده و بنا دارد خدماتی که ارائه میدهد، خیرخواهانه باشد، بیماران نیازمند و برخوردار بهصورت رایگان پذیرش میشوند، مگر اینکه خانوادۀ بیماری بخواهد به میل خود مبلغی را به مرکز کمک کند.
(HOSPICE) «هاسپیس»
کلمۀ Hospice برای نخستینبار در سال۱۹۶۷ میلادی توسط دکتر سیسلی ساندرز ( Dame Cicely Saunders) درمورد پرستاری از بیماران در آستانۀ مرگ استفاده شد. این بانوی نیکوکار بعدها نخستینمرکز «هاسپس» را در پیرامون لندن پایه گذاشت.
سیسلی ساندرز در سفرش به آمریکا در سال۱۹۶۳ در جریان یک سخنرانی در دانشگاه Yale فکر ایجاد مرکزی را برای پرستاری و نگهداری از بیماران با بیماری صعبالعلاج مطرح کرد. مخاطب این سخنرانی دانشجویان دانشکدۀ پزشکی، پرستاران و مددکاران اجتماعی و دینیاران و کشیشها بودند. این سخنرانی با عکسهایی از یک بیمار سرطانی و افراد خانوادۀ او، پیش و پس از دریافت خدمات «هاسپس»، و تأثیر این خدمات در کنترل عوارض جانبی همراه بود.
پس از این سخنرانی بود که جنبش خدمات «هاسپیس» در کشورهای دیگر گسترش یافت. رفتهرفته دولتها و شرکتهای بیمۀ درمانی به اهمیت و سود مادی و معنوی این مراکز پی بردند و بودجههای لازم را برای گسترش این خدمات تصویب کردند.
اکنون شرکتهای بیمۀ آمریکا ۸۰درصد هزینههای خدمات را میپردازند و ۲۰درصد بقیه از محل کمک افراد نیکوکار تأمین میشود.
خدمات «هاسپس» ، شامل تهیۀ وسایل استراحت کامل بیمار در خانه، تهیۀ ابزارهای پزشکی موردنیاز بیمار در خانه، تهیۀ همۀ داروهای ضروری، همۀ خدمات پرستاری و پزشکی، خدمات مشاورهایِ پیش و پس از مرگ بیمار است. پرستاران در ساعتهای مقرر یا در زمانهای ضروری بهسرعت برای یاری بیمار به خانه میآیند و تا زمانی که لازم باشد در کنار او میمانند. آنها پرستاران کاردان و مهربانی هستند که با رویی گشاده به بیمار میرسند و با اعضای خانواده همکاری و همدردی میکنند.
تا ۱۳ماه پس از درگذشت بیمار، افراد خانواده میتوانند از مشاورۀ رایگان برای رویارویی با عوارض گوناگونی که برای خانواده پیش میآید، بهرهمند شوند. مشاورهها میتواند خصوصی یا اینکه در جلسههای گروهدرمانی باشد. همهماهه بروشورهای بسیارسودمندی برای راهنمایی خانوادۀ بیمار فرستاده میشود.
در آمریکا مریضهایی داشتم که نمیتوانستیم بهلحاظ پزشکی برایشان کاری بکنیم. همیشه فکر میکردم این بیماران باید به جایی بروند که از آنها پذیرایی شود. به من گفتند جایی به نام «هاسپس» وجود دارد. نتایج «هاسپیس» را در آمریکا دیدم، خیلی اثرگذار بود، نهتنها بیمار که خانواده را هم برای شرایط پیش رو آماده میکردند. وقتی پرسیدم، گفتند در ایران نیست. این بود که تصمیم گرفتم چنین جایی را در ایران و در شهری که به دنیا آمدهام، احداث کنیم. قصدمان همراهی مهربانانه است
این وظیفۀ هر جامعۀ متمدن است که راهحلهای درمانی کافی را برای بیماران درمانناپذیر فراهم کند. متأسفانه برخی از این بیماران لاعلاج منبع درآمدی برای پزشکان میشوند. برخی پزشکان با اینکه میدانند امیدی به درمان نیست، بازهم با پیشنهاد اعمال جراحی و استفاده از داروهای گرانقیمت، هزینۀ زیادی را به خانوادهها تحمیل میکنند که گاهی کمر اقتصاد یک خانواده را میشکند. در این میان برخی بیماران هم، بیهوده و با توصیۀ غلطِ چنین پزشکانی تمام زندگیشان را میفروشند تا بیماری لاعلاجی را درمان کنند و این خیلی دردناک است. ما با راهاندازی این مرکز اینگونه بیماران را پذیرش خواهیم کرد و با برخوردی شایسته سعی خواهیم کرد که هم بیمار، سختی کمتری را تحمل کند و هم خانوادهاش آسیب کمتری ببیند.
فواید «هاسپس»
بیشتر مردم نمیدانند «هاسپس» چیست و چه خدماتی ارائه میدهد. بنا داریم ۵۰۰دانشجو را هم در این حوزه تربیت کنیم تا فرهنگش در جامعه گسترش یابد. باور دارم اگر آگاهان این حوزه بتوانند مردم را دربارۀ فواید «هاسپس» آگاه کنند، بعد از مدت کوتاهی همه موافق «هاسپس» خواهند بود. «هاسپس» در ۴۰کشور مسلماننشین وجود دارد. آنها میدانند وجود چنین مرکزی چه کمکی به بیمار و خانوادهاش میکند. اگر فوایدش پرسیده شود و آگاهیبخشی صورت بگیرد، مطمئن هستم در ایران هم نتیجهبخش خواهد بود.
«هاسپس» بیمارستان نیست، بلکه یک خانه و پاتوق است که خدمات پزشکی ارائه میدهد. هر بیمار میتواند آنچه را که دوست دارد، از آلبوم عکس گرفته تا مبل و تختخوابش، همراه خود به این مرکز بیاورد و حتی اتاقش را در مدت اقامت با سلیقۀ خود تزیین کند، از مصاحبت با دوستان و نزدیکان خود لذت ببرد، درحالیکه پزشکانی شبانهروز مراقب او هستند. ما حتی در «هاسپیس»، آشپزخانهای را درنظر گرفتهایم تا چنانچه بیمار هوس غذای دلخواهی را داشت، همراه او بتواند بهراحتی آن را برای او تهیه کند. مشاورههای مذهبی، مشاورههای پزشکی، مشاورههای حقوقی، برگزاری کلاسهای آموزشی، گُلکاری، موسقی، آبدرمانی، آرتوتراپی، هنردرمانی، فیزیوتراپی و دندانپزشکی از دیگر خدمات این مرکز است که بنابه شرایط بیمار به او ارائه میشود.
پاسخ دهید