عبدالله قاجار (۱۲۶۶-۱۳۲۶ هـ ق) عکاس و شاهزاده قاجار بود.
نخستین عکاسان ایرانی با وجود کمبود وسایل فنی عکاسی، با مهارت و استادی عکسهای هنری بینظیری را به یادگار باقی گذاشتهاند که در شمار مهمترین نمونه آثار تاریخ عکاسی جهان به شمار میرود.
یکی از مشهورترین و پرکارترین عکاسان دوره ناصرالدین شاه که نمونه عکسهای او در آلبوم خانه کاخ گلستان و در خانوادهها به وفور یافت میشود، عبدالله قاجار است.
او در حدود سال ۱۲۶۶ هجری قمری دیده به جهان گشود و پس از انجام تحصیلات مقدماتی وارد مدرسه دارالفنون شد و در آنجا فن عکاسی را آموخت و در عکاسخانه مبارکه دارالفنون به کار مشغول شد و چون بسیار در این زمینه استعداد از خود نشان داد، برای تکمیل این رشته از طرف دربار به اروپا اعزام شد. او یک سال و نیم در پاریس به آموختن فن عکاسی پرداخت. سپس از آنجا به اتریش رفت و در وین نزدیک به چهار سال در مدرسه دارالفنون «سالزبورگ» زیرنظر پروفسور «جوردا» تمام فنون مربوط به عکاسی در چاپ را فراگرفت.
پس از بازگشت به ایران که با رنج و تنگدستی همراه بود، در حدود سال ۱۳۰۰ هجری قمری به خدمت دربار ناصرالدین شاه درآمد.
عبدالله قاجار در ماموریتهای متعدد به مناطق مختلف ایران نظیر خراسان، قم، شهرری، تبریز، کرمانشاه، شیراز، مازندران و… آلبومهای متنوعی را از خود به یادگار گذاشته است. علاوه بر این آلبومها که از ارزش تاریخی فراوانی برخوردار است، از عبدالله قاجار صدها قطعه عکس مربوط به موضوعهای مختلف از جمله رجال مملکتی و درباری، شاگردان دارالفنون با لباسهای اونیفورم و عکسهای خصوصی از افراد مختلف باقی مانده که بسیاری از آنها هنوز در آلبومهای خانوادگی موجود است و از ارزش تکنیکی و تاریخی بالایی برخوردار است.
در آخرین سالهای سلطنت ناصرالدین شاه تا دوره مظفرالدین شاه و چند سال پس از آن عبدالله قاجار ریاست چاپخانه دربار را به عهده داشت و نام او در پایان برخی از کتابها و روزنامههای آن دوره درج شده است.
مظفرالدین شاه در دو سفر خود به اروپا این عکاس هنرمند را به همراه برد و او از هنگام حرکت از تهران و عبور از شهرها و کشورهای مسیر سفر، از شاه و همراهان و موضوعات مختلف در طول سفر عکسهای متعددی را برداشته است. شیوه نورپردازی، تعادل و توازن میان سوژه و زمینه آثار عبدالله قاجار عکسهای او را بسیار شاخص نموده است.
عبدالله میرزا قاجار سرانجام در سال ۱۳۲۶ هجری قمری در ۶۰ سالگی چشم از جهان فروبست در حالی که امضای او با عنوان «عکاس مخصوص همایونی عبدالله قاجار» در ذیل بسیاری از عکسهای این دوره به جا مانده است.
پاسخ دهید