بخش چهارم : مشهد شهر برترین ها در زمینه مهندسی و فن آوری
مجموعه عظیم آستان قدس رضوی شامل روضه منوره، مساجد، مدارس، رواقها، صحنها، کتابخانه ها، موزه ها و … متنوعترین مجموعه معماری ایرانی هم بلحاظ عناصر و آرایه های معماری و تزئینی و هم بلحاظ دوره های تاریخی و سبک های معماری بکار گرفته شده در ساختمان بخش های مختلف این مجموعه است. در اين پست، اين تنوع معماري را از دو منظر فوق و بصورت جداگانه بررسي ميكنيم:
۱- عناصر معماري و تزئيني: مجموعه آستان قدس رضوي بلحاظ كاربري هاي مختلف، تنوع گسترده اي داشته و شامل فضاي زيارتي و آرامگاهي، مسجد، مدرسه، رواق، صحن، سقاخانه، كتابخانه، فضاي موزه اي و نمايشگاهي، زائرسرا و مهمانسرا است. همچنين از منظر عناصر سازه اي معماري ايراني نيز تنوع چشمگيري دارد كه شامل استفاده از ايوان، گنبد، مناره، كاسه، صفه، شاه نشين، سرداب، صحن و حوض، شيوه هاي چهار ايواني و دو ايواني، شبستان ستوندار، غلام گردش، كاربندي و … مي گردد. عناصر تزئيني بكار گرفته شده در اين مجموعه نيز بيشترين تنوع را در زيباترين صورت خود دارند و شامل هنرهايي مانند كاشي معرق، كاشي هفت رنگ، كاشي سنجري، كاشي نگين، كاشي مشبك، كاشي مينايي، كاشي معقلي، گچبري، نقاشي، مقرنس كاري، رسمي بندي، طلاكاري، منبت كاري، معرق چوبي، مشبك چوبي، سنگ تراشي، مشبک سنگی، آينه كاري، آجركاري، كتيبه نويسي، ميناكاري، قلم زني، خوشنويسي، خاتم كاري، فرش ایرانی، مينياتور، تذهيب، شيشه رنگي و … است.
۲- سبک های معماری و دوره های تاریخی: حرم مطهر امام رضا (ع) از زمان شهادت ایشان تا امروز مورد توجه شیعیان آن حضرت و حتی حکومتهای وقت بوده است. طبق روایات تاریخی، مدفن آن حضرت در کنار مقبره هارون الرشید و درون یکی از تالارهای کاخ حمید بن قحطبه طایی (والی خراسان) در توس بوده است. بنا به قول بسیاری از مورخین، بنای این کاخ قبل از اسلام آتشکده ای بوده که پس از فتح توس توسط مسلمانان به مقر فرماندهی منطقه تبدیل شده است. بر این اساس، نخستین بنا و قبه ساخته شده بر مدفن حضرت رضا (ع)، توسط مامون عباسی و بصورت چهاردیواری ساده و نسبتا کم ارتفاع با گنبد کم خیزی بوده است. از آن پس، مردمان دوره های مختلف تاریخی، از سامانیان تا به امروز، نسبت به عمران این بارگاه توجه و اهتمام ویژه ای داشته و یادگاران متعددی در کلیه سبکهای مختلف معماری ایران پس از اسلام از خود به جای گذاشته اند. این سبک ها از قرون اولیه اسلامی و بصورت سبک خراسانی آغاز و پس از آن با شیوه های رازی، آذری و اصفهانی ادامه یافت. سیر تاریخی معماری حرم مطهر رضوی را می توان بصورت زیر تقسیم یندی و بررسی کرد:
الف- دوره سامانی: به روایت تاریخ، بوبکر شهمرد، از پیشکاران نوح بن منصور سامانی، و نیز محمد بن عبد الرزاق طوسی و امیر محمدیه، از امرای عهد سامانی، در دوران امارتشان نسبت به مرقد مطهر حضرت کمال ارادت و توجه را داشتند و تزییناتی در حرم به وجود آوردند.
ب- دوره دیلمیان: در اوایل قرن چهارم هـ.ق به دستور عضد الدوله دیلمی، مرقد منور حضرت به سبک آن زمان تعمیر و تزیین شد.
ج- دوره غزنویان: سلطان محمود غزنوی از نو بنایی زیبا بر مزار آن حضرت بنا کرد و مسجد بالاسر نیز یادگار همین دوران است. بنا به قولی مناره کنار گنبد نیز در همین دوران بنا گردید.
د- دوره سلجوقی: گنبد اصلی بر فراز مدفن حضرت که تا به امروز نیز باقی است، در این دوره ساخته شد. امیر عماد الدوله در دوره سلجوقی و در اوایل قرن ششم هـ.ق حرم را مرمت کرد. شرف الدین ابو طاهر قمی، وزیر سلطان سنجر، گنبد را بر فراز بقعه بنا نهاد و ترکان زمرد سلجوقی هم ازاره حرم مطهر را با کاشیهای نفیس سنجری به تاریخ اثنی عشر و خمس مائه (۵۱۲) آراستند.
ه- دوره خوارزمشاهیان: در دوره خوارزمشاهیان، کاشیکاری در حرم رنگ و بوی بیشتری یافت. در اوایل قرن هفتم هـ.ق بار دیگر ازاره حرم مطهر با کاشیهای ممتاز معروف به کاشی سنجری تزیین شد. اکنون این کاشیها با تاریخ اثنی عشر و ست مائه (۶۱۲) در حرم موجود است. به علاوه در این دوره، اطراف در پیش روی مبارک، در ضلع شمالی رواق دار الحفاظ، با کتیبهای از کاشی چینی مانند ممتاز تزیین شد. در این کتیبه به خط ثلث برجسته، نام و نسب حضرت امام رضا (علیه السلام) تا حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) مکتوب شده است.
و- دوره ایلخانان مغول: در این دوران و پس از خرابیهایی که پس از حمله مغول بر این مجموعه وارد آمد، بارگاه حضرت رضا (ع) توسط الجایتو (ایلخان شیعه مغول) بازسازی گردید. درب چوبی دارالسیاده، شاهکار هنری دوره ایلخانان مغول به عنوان قدیمیترین درب چوبی حرم مطهر با هفت قرن قدمت که در گنجینه تاریخ مشهد موزه آستان قدس موجود است، یکی از یادگاران باقی مانده از این دوره است.
ز- دوره تیموری: عهد تیموری، دوران پربار و با شکوهی از نظر معماری حرم به شمار میرود. گوهرشاد خاتون، همسر شاهرخ بن امیر تیمور گورکانی، بانی معروف مسجد گوهرشاد، در این دوره زندگی میکرد. از آثار مهم این دوره، بنای باشکوه مسجد گوهرشاد در جنوب حرم مطهر و دو رواق تاریخی دار الحفاظ و دار السیاده است. مدرسه پریزاد، مدرسه دو در و مدرسه سابق بالاسر که متصل به ضلع غربی دار السیاده بود و اکنون جزء رواق دار الولایه است هم به این دوره مربوط میشود. همه این بناها مربوط به دوران حکومت همسر گوهرشاد خاتون یعنی شاهرخ تیموری است. از آثار دیگر عهد تیموری، ضلع جنوبی صحن انقلاب (صحن عتیق یا صحن تیموری) است که به همت امیر علیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا (آخرین امیر تیموری) بین سالهای ۸۷۵ تا ۸۸۵ هـ.ق ساخته شد. ایوان جنوبی صحن که به ایوان طلا معروف است، توسط وی ساخته شد که در دوره های بعد طلاکاری گردید.
ح- دوره صفوی: دوران صفویه نیز دوران مهمی در تاریخ معماری حرم به شمار میرود. طلاکاری گنبد و گلدسته، ساخت اولین ضریح مرقد منور، رواقهای توحیدخانه، گنبد الله وردیخان و گنبد حاتم خانی، همه مربوط به این دوره است. شاه طهماسب، شاه عباس و شاه سلیمان صفوی، از جمله شاهانی بودند که در این دوره با اقدامات اساسی خود، نامشان را در تاریخ معماری حرم ثبت کردند. شاه طهماسب صفوی در سال ۹۳۲ هـ.ق برای اولین بار گنبد را به طلا آراسته کرد و اقدام به تهیه اولین ضریح مرقد منور به سال ۹۵۷ هـ.ق کرد. علاوه بر این، ایوان امیر علیشیر و گلدسته کنار گنبد را هم طلاکاری کرد. در زمان شاه عباس، صحن انقلاب وسعت یافت و اضلاع شرقی و شمالی و غربی آن با ایوانها و حجرهها ساخته شد و شاه عباس دوم اقدام به تعمیر و کاشیکاری آن کرد. در سال ۹۹۷ هـ.ق که عبد المؤمن خان ازبک اقدام به غارت اموال آستان قدس رضوی و طلاهای گنبد کرد، شاه عباس اول در سفری که به مشهد آمد، مجدداً گنبد را طلاکاری کرد. این کار در سال ۱۰۱۶ هـ.ق پایان یافت. علیرضا عباسی این جریان، یعنی آمدن شاه عباس و طلاکاری گنبد را با خط ثلث در کتیبه کمربندی گنبد خطاطی کرده است. شاه سلیمان صفوی هم به تعمیر رواق دار السیاده و طلاکاری مجدد گنبد که در اثر زلزله سال ۱۰۸۴ هـ.ق آسیب دیده و فرو ریخته بود، اقدام کرد. طلاکاری مجدد گنبد در عهد شاه سلیمان، بر چهار ترنج ساقه گنبد به خط محمدرضا امامی کتیبه شده است. مدرسه میرزا جعفر و بنای آرامگاه پیرپالان دوز نیز از دیگر آثار دوره صفوی است.
ط- دوره افشاریه: بنای گلدسته ضلع شمالی صحن عتیق (صحن انقلاب)، طلاکاری مجدد ایوان امیر علیشیر و گلدسته بالای آن و سنگاب سقاخانه اسماعیل طلایی، همه مربوط به این دوره هستند.
ی- دوره قاجار: دوره قاجاریه هم از نظر معماری، دوران مهمی در تاریخ حرم به شمار میرود. بنای صحن آزادی مربوط به این دوره است. در این عهد، ایوان غربی صحن آزادی به طلا آراسته و به ایوان ناصری معروف شد. در همین دوران، کاشیکاری و تزیینات صحن آزادی انجام شد. علاوه بر این، در سال ۱۲۷۵ هـ.ق قائم مقام نوری اقدام به آینهکاری روضه منوره کرد و در همین دوره بود که رواقهای توحید خانه، دار الحفاظ و دار السیاده آینهکاری شد. نصب نخستین کارخانه برق و سیستم روشنایی حرم مطهر نیز در این دوران و توسط مظفرالدین شاه در سال ۱۲۷۹ شمسی صورت گرفت. همچنین ناصرالدین شاه قاجار ساعتی را از منچستر انگلستان خریداری و بالای ایوان غربی صحن عتیق نصب نمود که بعدها به بالای ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل گردید. ساعت کنونی صحن انقلاب سالها بعد و در دوره پهلوی از هامبورگ آلمان خریداری و نصب گردید.
ک- دوره پهلوی: نخستین طرح توسعه حرم رضوی مربوط به این دوره است. همچنین صحن پهلوی (صحن موزه) که پس از انقلاب به امام خمینی تغییر نام یافت در این دوره بنا گردید.
تصویر بالا: محدوده حرم مطهر در زمان پهلوی دوم
ل- دوره جمهوری اسلامی: بیشترین اقدامات عمرانی در تاریخ مجموعه آستان قدس رضوی در این دوره صورت گرفته است. در این دوره زیربنای کل مجموعه تا یک میلیون متر مربع افزایش یافته و بخش هایی مانند صحن جامع رضوی، صحن جمهوری اسلامی، صحن قدس، صحن های کوثر و هدایت و غدیر و نیز رواق هایی مانند امام خمینی و دارالحجه و … در این دوران ساخته شده اند.
رکورد جهانی بیشترین حجم بتن ریزی
مهندسان ایرانی با بتن ریزی به میزان ۱۵۸۸۸ متر مکعب در طی ۱۸ ساعت در پروژه عظیم “شهر رویایی پدیده” موفق به ثبت رکورد جهانی بیشترین حجم بتن ریزی در زمان معین در کتاب “گینس” شدند. گفتنی است پیشتر این رکورد جهانی متعلق به پروژه “عبدالرح” در کشور امارات با ۱۰۵۰۰ متر مکعب طی ۲۴ ساعت بوده است. همچنین این رکورد در کشور آمریکا ۶۳۷۲ متر مکعب در ۳۰ ساعت و در استرالیا ۲۴۷۲ در ۲۴ ساعت می باشد. گقتني است ركورد بتن ريزي در ايران در پروژه كارون سه، ۲۶۳۰ متر مكعب بود که در ادامه به ۳۰۰۰ متر مكعب در پروژه ساراي مشهد رسيد. بعد از آن دوباره آن را ۳۰۰ متر مكعب ارتقا دادند و در پايان ۴۶۲۳ متر مكعب ركوردي بود كه در تهران به عنوان بيشترين حجم بتن ريزي ايران در ۲۳ ساعت و ۳۹ دقيقه به ثبت رسيد. اما آخرین بار این شرکت پدیده بود که با ۸۸۸۸ متر مکعب بتن ریزی در ۱۷ ساعت رکورد شکست و در حقیقت پدیده با ثبت رکورد جدید (۱۵۸۸۸ در ۱۸ ساعت) رکورد قبلی خود (۸۸۸۸) را نیز شکست.
در طی این عملیات عظیم بتن ریزی، ۳۵۰۰ نیروی کارگری، ۲۳۰۰ دستگاه میکسر و ۳۵ دستگاه پمپ بتن فعالیت داشتند.
ثبت این رکورد جهانی حاکی از سرعت زیاد، عظمت پروژه و توان بالای مهندسان ایرانی است.
رييس ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت کشور اعلام کرد: مشهد برترين کلانشهر در حوزه توسعه حمل و نقل عمومي شد. وی در نشست خبري خود، از نتايج اوليه ارزيابيهاي عملکرد مديريت شهري در کلانشهرها و ديگر شهرهاي کشور خبر داد و مشهد را به عنوان برترين کلانشهر در حوزه توسعه حمل و نقل عمومي معرفي کرد.
وي تصريح کرد: بعد از مشهد به ترتيب کلانشهرهاي شيراز و قم در رديف دوم و سوم کلانشهرهاي نمونه کشور در حوزه توسعه حمل و نقل عمومي هستند.
وي اضافه کرد: نتايج اين ارزيابيها که با در نظر گرفتن شاخصهاي متنوعي از جمله جمعيت شهر، توسعه يافتگي معابر، تعداد خودروهاي در حال تردد و … انجام شده است تا يک ماه ديگر اعلام ميشود.
به گفته وي استفاده از سيستمهاي کنترل هوشمند و حتي نزديکي ايستگاههاي ناوگان حمل و نقل عمومي به مراکز مهم مسکوني و اداري تجاري از ديگر شاخصهاي در نظر گرفته شده در اين ارزيابي ملي است.
وي افزود: شهرهاي قزوين، اردبيل و زنجان نيز به عنوان سه شهر برتر در اين حوزه شناخته شدهاند.
مجتمع “الماس شرق” در زمینی به مساحت حدودا ۲۶۰۰۰ مترمربع و با زیربنای حدودا ۱۱۰ هزار مترمربع و در ۶ طبقه ساخته و در سال ۸۴ افتتاح گردیده است. این مجتمع بعنوان یکی از بزرگترین مجتمع های تجاری کشور با حدود ۱۲۰۰ واحد تجاری، نیاز شهروندان و گردشگران را درخصوص لوازم خانگی، صوت و تصویر، تلفن همراه، رایانه، لوازم لوکس و دکوری، اسباب بازی، صنایع دستی، پوشاک و کیف و کفش و … را تامین می نماید.
مجتمع تجاری گردشگری الماس شرق از طراحی و معماری ویژه و منحصر به فردی برخوردار است، بطوریکه برای نخستین بار در ایران با معماری خاص مارپیچ و شیب ملایم و نامحسوس ۳٪ امکان بازدید از کل طبقات مجتمع را بدون استفاده از پله و آسانسور فراهم میسازد. همچنین سازه گنبد عظیم این مجموعه شکل الماس را در ذهن تداعی کرده و بخصوص در شب و با نورپردازی ویژه، نمای بسیار زیبایی به این مجتمع میدهد. دیگر مشخصه معماری این سازه، استفاده از وید یا آتریوم بزرگ مرکزی است که دقیقا در زیر گنبد قرار گرفته و آبنمای بسیار زیبایی را در خود جای داده است. ارتفاع طبقات مجتمع نیز ۵/۴ متر است.
این مجتمع دارای پارکینگ ۵ طبقه با ظرفیت پارک حدود ۱۴۰۰ دستگاه اتومبیل است که بوسیله تونل و پل به مجتمع متصل است. دیگر امکانات جانبی مجتمع عبارتند از ۳۵ دستگاه پله و رمپ برقی، ۱۳ دستگاه آسانسور، آب نمای جامپینگ بسیار زیبا و منحصر بفرد با قابلیت پرتاب آب تا ارتفاع ۳۰ متری و ۴ افکت مختلف بی نظیر، آسانسور شیشه ای پانورامیک، وید (آتریوم) بزرگ مرکزی، سیستم گرمایش و سرمایش مرکزی، سیستم صوت و دوربین های مداربسته، شبکهIT و اینترنت بیسیم رایگان، نمازخانه و سالن اجتماعات و سرویسهای بهداشتی و سایر تاسیسات و امکاناتی که مورد نیاز مراجعان و گردشگران میباشد. از جمله شاخصه ها و امکانات گردشگری این مجتمع می توان به استقرار ۲ سالن سینمای ۵ بعدی، آکواریوم آبهای شور جهان، کافی شاپ، شهربازی سرزمین عجایب، بازار چینی ها یا سی سی کام، رستوران های متعدد سنتی و کلاسیک و فست فود … همراه با حضور برندهای معتبر ایران و جهان مانند پوشاک برندس، پوشاک سالیان، ال جی، سامسونگ، سونی، چرم مشهد، پوشاک جیوردانو، پوشاک زارا، پوشاک بالنو، فروشگاه آستان قدس، فروشگاه بن ناصر، رستوران بوف، رستوران مستر دیزی و … نام برد. طبق آمار و سرشماری های انجام شده بطور متوسط روزانه بالغ بر ۳۰ هزار نفر به مجتمع الماس شرق مراجعه می کنند، اما این آمار در ایام تعطیلات تابستانی، اعیاد و مناسبت ها به شدت افزایش می یابد، به نحوی که در برخی ایام خاص روزانه بالغ بر ۱۲۰ هزار نفر از این مجتمع بازدید داشته اند. گفتنی است این مجموعه در زمان افتتاح بزرگترین مجتمع تجاری کشور بوده و هم اکنون نیز با دارا بودن معماری مارپیچ منحصر بفرد و طراحی بسیار زیبا و الماس گونه گنبد و نیز آتریوم بزرگ مرکزی و آبنمای مدرن و سایر امکانات و تجهیزات پیشرفته، در زمره بزرگترین، مدرنترین و زیباترین مجتمع های تجاری کشور است.
زیرگذر حرم مطهر رضوی در مشهد که در سال ۱۳۷۴ به بهره برداری رسیده است نخستین خیابان شهری زیرسطحی کشور محسوب می گردد.
پس از آن تونل رسالت تهران که در تیرماه ۸۵ افتتاح گردید دومین مسیر سواره روی شهری زیرسطحی در ایران است و نیز با افتتاح تونل زیرگذر غربی میدان شهدای مشهد در دی ماه ۸۶ سومین سواره روی شهری زیرسطحی کشور در مشهد به بهره برداری رسید.
تصویر بالا نمایی از زیرگذر حرم مطهر و تصویر پایین نمایی از تونل زیرگذر غربی میدان شهدای مشهد است.
– مشهد و خراسان رضوی پس از تهران بزرگترین قطب صنایع غذایی در ایران است.
– خراسان رضوی بزرگترین قطب صنایع غذایی کشور عراق است.
– بزرگترین آزمایشگاه صنایع غذایی خاورمیانه در مشهد واقع است.
– خراسان رضوی بزرگترین تولید کننده زعفران در جهان و بزرگترین قطب فرآوری و بسته بندی و صادرات زعفران در خاورمیانه است.
– خراسان رضوی با ۷۵ درصد تولید کشور بزرگترین قطب تولید رب گوجه فرنگی در کشور است.
– بزرگترین کارخانه تولید کننده نان صنعتی در خاورمیانه و نیز دومین کارخانه بزرگ تولید کننده این محصول در خراسان رضوی واقع شده است.
– برای نخستین بار در ایران در مشهد از برگ زیتون برای تولید چای با خواص درمانی ویژه استفاده شده است.
“هرکاره” نام ظرف سنگی مخصوصی است که از قدیم الایام به منظور پخت غذا در منطقه توس (مشهد) و از کوههای گرانیتی (و سرپانتین) جنوب این منطقه مانند “کوهسنگی” و کوههای “خلج” تراشیده میشده است. طبخ غذا در این ظروف سنگی، طعم آن را بسیار لذیذ و گوارا می نماید. امروزه از “هرکاره” بیشتر برای پخت آبگوشت (دیزی) استفاده میشود که در منوی اغلب رستورانهای سنتی و ایرانی مشهد به نام “دیزی سنگی” موجود بوده و غذایی بسیار لذیذ است. این ظروف سنگی همچنین به عنوان سوغات مشهد در بیشتر فروشگاه های عرضه سوغات و صنایع دستی این شهر (بخصوص فروشگاههای اطراف پارک کوهسنگی) عرضه میشود. سنگتراشی در گذشته یکی از مشاغل عمده در شهر مشهد بوده و راسته ای به نام بازار سنگ تراشها را در بافت قدیم مشهد بخود اختصاص داده بوده است. استفاده از “هرکاره” علاوه بر بهتر شدن طعم و کیفیت غذا، به دلیل جنس خاص سنگ آن، مواد معدنی مفید برای بدن انسان را تامین کرده و نیز به سریع و سالم پخته شدن غذا کمک میکند.
“هرکاره” واژه ای کهن در منطقه توس است، بطوری که حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز در شاهنامه بارها از این واژه استفاده کرده است: “به هرکاره چون شیربا پخته شد / زن و مرد زان کار پردخته شد” و یا “بيامد زن از خانه با شوي گفت / که هرکاره و آتش آر از نهفت” و یا “کنون تا بدوشم ازين گاو شير / تو اين کار هرکاره آسان مگير”
گذشته از این در روایت است که حضرت رضا (ع) هنگامی که به کوهی در سناباد (کوهسنگی یا خلج) رسیدند، توقف فرموده و این ظروف سنگی را با دعای خود متبرک فرمودند:
شیخ صدوق از قول اباصلت هروی نقل كرده است كه “فلمّا دخل سناباد استند إلى الجبل …” كه ترجمه فارسی آن چنین است: هنگامی که حضرت امام رضا علیه السلام به سناباد وارد شدند، به کنارهی کوهی نزديك سناباد که از سنگش دیگ و دیگچههای سنگی درست میکنند رسیدیم، امام به تخته سنگي از كوه تکیه زدند و و رو به آسمان فرمودند:
“خداوندا! مردم را از این کوه سود برسان و غذاهايي را كه مردم در دیگ ها و ظرفهای سنگی این کوه میپزند، برکت عطا فرما.”
سپس دستور دادند دیگچههایی از همان سنگ برایشان بیاورند و فرمودند: “غذای مرا در هیچ ظرفی نپزید، مگر در همین ظرفهای سنگی.”
بدین لحاظ و به سبب دعای خیر حضرت رضا (ع)، غذاهای طبخ شده در “هرکاره” و من جمله “دیزی سنگی” معروف مشهد را می توان منحصر بفردترین غذای ایرانی دانست که مورد عنایت آن حضرت قرار گرفته است.
نخستین کارخانه بازیافت ضایعات الکترونیکی کشور، در تیرماه سال ۹۰ و در مجتمع صنعتی بازیافت مشهد راه اندازی گردید که ظرفیت پذیرش روزانه ۸۰۰ کیلو گرم ضایعات الکترونیکی را دارد و میتواند عناصر قلع، روی، مس، طلا و نقره را بازیافت کند. این کارخانه با توجه به اینکه به عنوان اولین خط تولید بازیافت این صنعت شروع به کار نموده است، با وجود تحریمها و دادن قیمتهای گزاف توسط کشورهای مختلف، به همت نیروهای جوان و دانشگاهی دانشگاه فردوسی و همکاری سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد، توانست با ۲۲۰ میلیارد ریال هزینه به بهرهبرداری برسد که در مقایسه با قیمتهایی که برخی از کشورهای صاحب این صنعت داده بودند، رقمی بسیار پایین است.
زبالههای الکترونیکی به مجموعهای از قطعات سختافزاری و اجزای رایانهها از قبیل بردها، سی.پی.یوها، اجزای تجهیزات الکترونیکی مانند تلفن همراه، مایکروویو، ماشین لباسشویی و غیره اطلاق میشود که به دلایلی غیر قابل استفاده شده و امروزه به عنوان یکی از منابع آلاینده محیط زیست شناخته شدهاند. كاهش خطرات ناشي از دفن زبالههاي الكترونيك، صرفهجويي در مصرف سوخت، آب و ساير نهادهاي طبيعي توليد، بازيابي و استفاده مجدد از قطعات الكترونيك و مهمتر از همه استخراج فلزات گرانبها و جلوگيري از ورود آن به محيط زيست از جمله اهداف احداث این مجموعه است.
گفتنی است شهرداری مشهد به دلیل احداث نخستین کارخانه بازیافت ضایعات الکترونیکی کشور، مورد توجه و تقدیر سازمانهای بینالمللی و از آن جمله مرکز محیطزیست وابسته به سازمان ملل (UNEP) قرار گرفته و شهرداری مشهد را در فهرست شهرداریهای دوستدار محیطزیست قرار داده است.
نخستین نيروگاه خورشيدي مجهز به سامانه پیشرفته ردياب (تراکرینگ) در كشور، با ظرفیت ۰۴/۴۱ کیلووات، در مشهد و در تیرماه سال ۱۳۹۰ افتتاح گردید. اين نيروگاه خورشيدي مجهز به سامانه ردياب است، به طوري كه صفحات آن از طلوع تا غروب آفتاب به صورت خودكار در مقابل خورشيد نگه داشته مي شود. بخش اعظم تجهيزات اين نيروگاه منحصر بفرد شامل صفحات خورشيدي توسط مهندسان ايراني ساخته شده و در نوع خود نخستين نيروگاه خورشيدي در كشور و نیز در حال حاضر بزرگترين نیروگاه متصل به شبکه در کشور است. همچنین این نیروگاه در زمان افتتاح، بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور بود.
همچنین نخستین نیروگاه کوچک خانگی خورشیدی در کشور، در مهرماه ۹۱ و در مشهد رونمایی شد. اين نيروگاه های كوچك خورشيدي به وزن تقريبي ۳۰ كيلوگرم در فضاي ۲ متر مربع نصب ميگردد و بخشي از برق مورد نياز مشترك را تأمين مينمايد. معاون وزیر نیرو در حاشیه این مراسم رونمایی، استان خراسان را پايگاه و تنها مركزي معرفی کرد كه در پروژههاي برق بعنوان پايلوت و مجري، پیشگام است و طرحهاي نو و ابتكاري را به اجرا در ميآورد. گفتنی است این طرح در سراسر استان خراسان رضوی اجرا خواهد شد تا مشترکین بتوانند قسمتی از برق مصرفی خود را بدین روش تامین نمایند.
نخستین نیروگاه بیوگاز خاورمیانه در تیرماه ۱۳۸۸ با حضور رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و وزیر نیرو در مشهد افتتاح شد. اين نيروگاه در راستاي حفاظت از محيط زيست و به منظور بهره برداری مفید از گاز تولید شده از انباشت زباله های شهری و با هزينه اي بالغ بر ۱۵ ميليارد ريال به بهرهبرداري رسيد. با دفن پسماندهای خانگی و در حالت عدم حضور اکسیژن، بخش آلی پسماندهای مدفون تخمیر شده و ترکیبی از گازهای متان، دی اکسید کربن، هیدروژن، ازت و مقدار کمی ترکیبات کلر و فلوئور و رطوبت تولید می شود که از گاز متان آن میتوان جهت تولید انرژی برق استفاده نمود. بطور میانگین به ازاي هر ۱۷۰ هزار مترمكعب گاز متان تولید شده از زباله، ۳۰۰ كيلووات برق توليد ميشود كه با ۵۷۰ هزار مترمكعب گازي كه در اين سايت موجود است، تا يك مگاوات امكان توليد برق وجود دارد. از نظر زیست محیطی نیز بازیافت گاز مراکز دفن و تبدیل آن به انرژی، علاوه بر آنکه به طور مستقیم از انتشار آلاینده ها جلوگیری می کند، به طور غیرمستقیم نیز موجب کاهش انتشار آلاینده ها می شود. چون در این روش گاز حاصله جایگزین نفت و زغال سنگ شده و از انتشار شماری از آلاینده ها مثل دی اکسید کربن و دی اکسید گوگرد (یکی از عوامل عمده باران اسیدی) می کاهد. اجراي اين پروژه در سال ۸۶ با تكميل سيستم استحصال گاز آغاز شده و در تیرماه ۸۸ به بهرهبرداري رسيده است. در مراسم افتتاح این نیروگاه رئيس سازمان حفاظت محيط زيست تلاشهاي موثر شهرداري مشهد را در حفظ محيط زيست بسيار ارزشمند توصيف كرد و اظهار داشت: برگزيده شدن سه سال متوالي در جشنواره استانداردها و انتخاب شهرداري مشهد به عنوان واحد خدماتي سبز كشور گواه اين مسئله است كه تمام كشور باید از شهرداري مشهد الگوبرداري كنند.
گفتنی است در اردیبهشت ۹۱ نیز طرح استحصال بيوگاز و توليد برق در لندفيل زباله شهر مشهد در قالب مکانيزم توسعه پاک در سازمان ملل ثبت جهاني شد.
پايانه اصلي مسافربري مشهد با وسعت ۴۷ هکتار مساحت، بعنوان بزرگترين پايانه مسافربري كشور با ظرفيت جابهجايي ۸۰ هزار مسافر و پذيرش بيش از دو هزار دستگاه اتوبوس در روز و داراي امكاناتي از جمله جايگاههاي سوخت، شستشوي اتوبوس، فضاهاي تجاري و ورزشي و شهربازی، رستوران، کافی شاپ، آتش نشاني، پایانه تاکسی و اتوبوس درونشهری، فضای سبز، آبنما، تلویزیون شهری، پارکینگ عمومی، کلانتری و مسجد است. این مجموعه در فروردین ماه ۱۳۸۷ افتتاح گردید. ساختمان ترمينال اصلي آن با زيربناي ۴۵ هزار مترمربع در چهار طبقه و با هزينه معادل ۲۵۰ ميليارد ريال ساخته شده است. در طبقه چهارم ترمينال، سكوي سلام با چشمانداز گنبد بارگاه منور رضوي به وسعت ۱۰۰ متر مربع ساخته شده كه زائران از اين مكان به آن امام همام سلام ميدهند. ورود و خروج مسافران و اتوبوسها در پايانه نيز با سيستم هوشمند رايانه كنترل ميشود. پایانه امام رضا با ورود و خروج بیش از ۷۵۰۰۰۰ دستگاه اتوبوس در سال، یکی از پر ترافیک ترین پایانه های سطح کشور می باشد. به گفته مدیرعامل سازمان پایانههای مسافربری شهرداری مشهد، پایانه امام رضا (ع) مشهد بزرگترین پایانه کشور و سومین پایانه بزرگ جهان است و نیز با اجرای بیش از ۱۴پروژه هوشمند سازی، مدرنترین پایانه کشور است. برخی از این امکانات هوشمند و مدرن عبارتند از سیستم شمارش هوشمند مسافر، کنترل دربهای حیاتی ساختمان اصلی، سامانه GIS، طرح جامع نرم افزاری، اجرای BMS ساختمان اصلی، اجرا و کنترل ساماندهی نظارت تصویری با بیش از ۱۲۰ دوربین، سیستم سانترال پایانه مسافربری، ارتباط پایانه اصلی از طریق لینک بیسیم با سایر پایانه های شهر مشهد، اجرای بیش از ۱۰ کیلومتر فیبر نوری، سیستم تابلوهای LED با قابلیت نمایش پیام های اطلاعاتی و مدیریت جایگاه ها و سکو ها و سیستم هوشمند شناسایی خودکار اتوبوس با کمک امواج رادیویی. در همین رابطه گفتنی است در جلسه عمومی اعضای اتحادیه سازمانهای پایانه های مسافربری شهرداریهای کشور در تهران که در آذرماه ۹۱ برگزار گردید، سازمان پایانه های مسافربری شهرداری مشهد به عنوان برترین سازمان در اجرای پروژه های هوشمندسازی و فن آوری اطلاعات شناخته شد.
نخستین تونل امداد و سلامت خاورمیانه با هدف ایجاد ارتباط پزشکی و تجهیزات در حد فاصل دو بیمارستان قائم و امام رضا (ع) در مشهد و در آذر ماه ۸۸ به بهره برداری رسید. عملیات اجرایی احداث این گذرگاه دو سال به طول انجامیده و با احداث آن، مدت زمان تردد بین بیمارستان قائم (عج) و بیمارستان امام رضا (ع) که تا قبل از این تا ۲۵ دقیقه و بعضا تا ۴۵ دقیقه به طول می انجامید، به یک دقیقه کاهش یافت. این گذرگاه که توسط شرکت بهره برداری قطارشهری مشهد اجرا شده است، با خطوط یک و دو قطار شهری مشهد تلاقی دارد، به گونهای که در خیابان احمد آباد از زیر تونل خط یک و در عمق ۱۵ متری و در خیابان دانشگاه از بالای تونل خط دو و زیرسطح خیابان عبور می کند. ارتباط ایستگاه شماره شش خط یک قطار شهری با این گذرگاه، انتقال مصدومان احتمالی در مواقع بحران را از طریق خط ارتباطی قطار شهری ممکن می سازد. عرض مفید تونل با احتساب پیاده رو هفت متر، ارتفاع مفید تونل ۳/۵ متر، طول تونل ۵۷۵ متر، حداکثر عمق از کف ۱۵ متر و حجم بتن ریزی آن ۷۵۰۰ متر مکعب است.
براي نخستين بار در كشور بزرگترين مبدل حرارتي صفحهاي ایران توسط متخصصان داخلي و اساتيد دانشگاه هاي فردوسي و آزاد اسلامي براي يكي از مجتمع هاي پتروشيمي منطقه ويژه اقتصادي پارس جنوبي(عسلويه) در مشهد طراحي و ساخته شد. این مبدل یکی از بزرگترین مبدلهای حرارتی در جهان است.
دكتر انوشيروان فرشيديانفر مدير گروه علمي و سازنده مبدل هاي حرارتي صفحه اي اظهار کرد: اين نوع مبدل هاي حرارتي براي فرآيند شيرين سازي گاز طبيعي و همچنين توليد اوره، آمونياك و كودشيميايي و ديگر كاربردهاي خنك كننده و گرم كننده آب استفاده مي شود. وي اظهار داشت: مبدلهاي حرارتي صفحهاي يكي از مجتمعهاي پتروشيمي عسلويه به كشور ژاپن سفارش ساخت شده بود كه به دليل تحريمهاي اقتصادي در مشهد طراحي و ساخته شد. به گفته وی سيالات مورد استفاده در اين مبدلها محلولهاي دقيق و غليظ شده آمين ميباشد، كه ۳۰ درصد صرفه جويي در صرف انرژي دارد.
استاد دانشگاه فردوسي مشهد اظهار کرد: اساتيد دانشگاه در كنار صنعت مبدل هاي حرارتي صفحهاي را در واحد طاها قالب توس مشهد طراحي و توليد كرده اند، كه اين واحد قادر است سالانه هزار دستگاه مبدل هاي حرارتي صفحه اي در اندازه هاي مختلف بر اساس سفارش مشتري طراحي و توليد كند. وي گفت: اين واحد توانسته است مبدلهاي حرارتي براي صنايع فولاد كشور از جمله فولاد مباركه، ذوب آهن اصفهان، فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان و همچنين براي واحدهاي صنايع غذايي، تأسيسات حرم مطهر رضوي، هتلها، برج هاي مسكوني و حتي براي واحد هاي مسكوني كوچك توليد كند.
فرشيديانفر افزود: در جهان شش واحد صنعتي اقدام به ساخت مبدلهاي حرارتي مي كند، كه يكي از اين واحدها در مشهد مي باشد.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست کشور در جلسه شوراي اداري استان خراسان رضوي كه صبح روز ۲۱دي ماه با حضور مديران استان در سالن اجتماعات استانداري خراسان رضوي برگزار شد اظهار كرد: “خراسان رضوي در صنعت سبز، مقام اول كشور را دارد.” وي در اينباره تصريح كرد: “استان تهران مقام دوم و مازندران مقام سوم را به خود اختصاص دادند.”
همچنین رييس سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اين كه در حوزه آلودگي هوا در بعضي از قسمتهاي كشور متاثر از كشورهاي همسايه هستيم، اما در مشهد مقدس اين طور نيست، تصريح كرد: “الحمدالله كيفيت هواي مشهد خوب است؛ در بحث گازهاي مخرب از قبيل مونوكسيد كربن، CH2 و ساير عوامل مخرب، مشهد مقدس نسبت به شهرهاي ديگر در وضعيت خوبي به سر ميبرد. اما آن چيزي كه امروز موجب نگراني است، وجود گرد و غبارهاي معلق در هواي مشهد ميباشد كه متاسفانه شاخصها عدد ۱۴۰ را نشان ميدهند.”
نخستین المان روبات ترنسفورمر (transformer) ایران در جریان برگزاری اولیه سمپوزیوم مجسمه سازی معاصر پدیده در محل برجهای اداری شهر رویایی پدیده شاندیز نصب و در معرض نمایش عموم گذاشته شد. سازندگان این اثر هنری دو برادر خلاق به نام حسن و سعید نوروزی هستند. این المان شامل دو روبات ترنسفورمر به رنگهای نوک مدادی و قرمز است که از قطعات خودروی پژو ۲۰۶ ساخته شده اند.
بزرگترین و پیشرفته ترین مرکز پزشکی هسته ای خاورمیانه، روز شنبه ۳۰ شهریور ۹۲ در بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهد و با حضور رئیس مجلس و وزیر بهداشت و درمان و تولیت آستان قدس رضوی به بهره برداری رسید. این بیمارستان با ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه با برخورداری از بهترین تکنولوژی روز دنیا در زمینه تشخیص و درمان سرطان، هفت اتاق عمل فوق پیشرفته، ۵۰۰ تخت بستری، تشخیص و رادیوتراپی هسته ای، با ۴۰ هزار متر مربع زیربنا و در ۶ طبقه و در مدت ۵ سال ساخته شده است و با ۷ اتاق عمل پیشرفته و مجهز به سیستم هوشمند، قادر است با بهترین دانشگاههای آلمان و آمریکا در حین عمل جراحی در تماس باشد.
“سید احمد خیامی” در سال ۱۳۰۳ و برادر کوچکترش “محمود” در سال ۱۳۰۸ در مشهد متولد شدند. این دو برادر بنیانگذاران کارخانجات “ایران ناسیونال” ( ایران خودرو فعلی ) در سال ۱۳۴۱ بودند. آنها کار خود را با تولید اتوبوس آغاز کردند و سپس با انعقاد قرارداد با شرکت “روتس” انگلیس که مالک کارخانجات خودروسازی “تالبوت” بود شروع به مونتاژ خودرو “هیلمن هانتر” ( نام دیگر آن “آرو” بود ) با نام ایرانی “پیکان” نمودند. این خودرو از همان زمان تا سالیان زیادی بعد از انقلاب به عنوان پرفروش ترین و محبوب ترین خودروی ایرانی شناخته میشد. بعدها مدیریت ایران ناسیونال به برادر کوچکتر محمود منتقل شد. سید محمود خیامی که معروف به پدر صنعت خودروسازی ایران است بزرگترین خودروساز و بلکه بزرگترین صنعتگر پیش از انقلاب در ایران بود. وی به همراه برادرش همچنین بنیانگذار شرکت “مبلیران” ( بزرگترین تولید کننده صنعتی مبلمان در کشور ) کارخانه لاستیک سازی “بریجستون” ایران و از موسسان بانک “صنعت و معدن” و فروشگاه های زنجیره ای “کوروش” و چندین و چند کارخانه بزرگ دیگر در تهران و مشهد و دیگر نقاط کشور بود. خیامی در سال های گذشته نه تنها ۱۱۰ مدرسه به نام امام علی (ع) در روستاهای استان خراسان ساخته است، بلکه هشت مجموعه بزرگ آموزشی نیز به نام ثامن الائمه در مشهد و هجده مجموعه کار و دانش را در استان خراسان احداث کرده است. احداث “هنرستان بزرگ صنعتی مشهد” و “مرکز مبارزه با سرطان” در خیابان کوهسنگی مشهد از دیگر کارهای اوست. وی اکنون سرپرست هیات امنای “دانشنامه ایرانیکا” در شهر نیویورک و مدیر “بنیاد خیامی” است که در سال ۲۰۰۰ میلادی توسط وی تأسیس شد. این بنیاد در کنار فعالیتهای خیریه در زمینه های بهداشت، کودکان و پناهندگان، فعالیتهایی را در زمینه گفتگوی بین ادیان در برنامه خود قرار داده است. این بنیاد در سال ۲۰۰۵ کنفرانس دو روزهای تحت عنوان “آیا اسلام خطری برای غرب محسوب می شود؟” به منظور ایجاد تفاهم بین اسلام و غرب برگزار کرد. سید محمود خیامی اکنون ساکن انگلستان و همچنین صاحب چندین نمایندگی اتومبیلهای مرسدس بنز در کشورهای انگلستان و ایالات متحده است. خیامی دارای چند نشان و لقب از مراجع مختلف غربی است، از جمله: CBE یا “فرمانده رتبه امپراتوری بریتانیا”، نشان KSS یا “سنکت سیلوستر” (نشان رتبه پنجم کلیسای کاتولیک) و همچنین “Royal Order of Francis”. متاسفانه پس از انقلاب از این کارآفرین بزرگ ایرانی کمتر نامی در مجامع رسمی برده شده و تنها در تیرماه ۱۳۸۲ در همایش بزرگ صنعت و معدن خراسان به عنوان پیشکسوت نمونه صنعت معرفی شد.
انوشه انصاری متولد شهریور ماه ۱۳۴۵ خورشیدی در خیابان احمدآباد مشهد است. وی به همراه خانواده در ۱۶ سالگی از ایران به آمریکا مهاجرت نمود. انوشه مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی الکترونیک و علوم رایانه (EECS) از دانشگاه جرج میسون و مدرک کارشناسی ارشد خود را در زمینه مهندسی الکترونیک از جرج واشنگتن اخذ کرده است. او در حال حاضر مشغول طی کردن دورهای در دانشگاه سوئین بورن است تا بتواند دومین مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته ستاره شناسی دریافت کند. او در سال ۲۰۰۰ ازسوی مجله زن شاغل بهعنوان کارآفرین برتر شناخته شده است. او از بنیان گذاران یک شرکت مخابراتی در آمریکا به نام تی.تی.آی (TTI) بوده که اکنون تحت مالکیت سنوز نتورک قرار دارد.
در سال ۱۲۷۹ هجري شمسي و به دستور مظفرالدین شاه قاجار نخستین کارخانه برق ایران با قدرت ۱۲ اسب بخار و ولتاژ ۱۱۰ ولت توسط حاج محمدباقر ميلاني (معروف به رضايوف) از روسیه به قیمت هشت هزار تومان خريداري و در “بالا خيابان مشهد” نزديك بست عليا در كوچه اي كه در آن زمان به همين مناسبت “كوچه چراغ برق” ناميده شد نصب گردید تا براي روشنايي حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) و سایر ساختمانهای مجموعه آستان قدس رضوی و نیز بخشی از بالا خیابان مشهد مورد استفاده قرار گيرد. این کارخانه با سوخت ذغال سنگ كار ميكرد. درسال ۱۲۸۱ موتور برق دیگری توسط حاج امير رضوي به قدرت ۲۵ اسب خریداری و در کنار مولد اولیه نصب گردید. بدین ترتیب مشهد نخستین شهر ایران بود که از تکنولوژی جدید انرژی برق استفاده میکرد. همان زمان چهارچوبه اي در ايوان طلاي صحن عتيق نصب بود كه اين شعر با خط درشت نستعليق بر آن نگاشته و با نور برق که در آن تعبيه شده بود در شبها جلوه خاصي داشت:
شهي كه شمع حريمش فروغ مشعل و ماه چراغچي سزد او را مظفرالدين شاه
همچنین دومین شهری که اقدام به استفاده از برق نمود شهر تبریز است که این کار توسط قاسم خان والی در سال ۱۲۸۱ برای روشنایی اطراف خیابان مجیدی (مجدالملک) تبریز صورت گرفت. تهران نیز سومین شهری است که در سال ۱۲۸۴ با خرید یک کارخانه برق از آلمان توسط حاج حسین امین الضرب از این انرژی جدید استفاده نمود. از سایر شهرهایی که چندین سال بعد اقدام به تاسیس کارخانه برق کردند میتوان شهرهایی مانند مسجد سلیمان (۱۲۸۷) شیراز (۱۳۰۳) اصفهان (۱۳۰۴) اهواز (۱۳۰۸) و یزد (۱۳۰۹) را نام برد.
مجموعه پارک ساحلی آفتاب بعنوان دومین پارک آبی مشهد در زمینی به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۱۵۰۰۰ متر مربع در تابستان ۱۳۹۰ به بهره برداری رسید. این مجموعه ۷ طبقه از لحاظ زیربنا و تعداد طبقات بزرگترین پارک آبی طبقاتی دنیا بشمار می رود. این مجموعه آبی همچنین دارای متنوعترین و منحصر بفرد ترین امکانات و خدمات است و از امکانات آن میتوان موارد زیر را نام برد:
- سه استخر مجزا برای آقایان، بانوان و استخر VIP
- مجموعه پارک آبی با چشم اندازی از غار عظیم سنگی با بازی های آبی از قبیل سرسره سرعت (به ارتفاع ۱۸متر)، سرسره آهسته (به ارتفاع ۱۵ متر)، سرسره پیچ (به ارتفاع ۱۸متر)، سرسره دوقلو (به ارتفاع ۱۸متر)، چاله فضایی (به ارتفاع ۱۷ متر) استخر موج (به طول ۳۵ متر )، رودخانه ای با طول ۱۷۰ متر و دو تونل سنگی، چشمه جوشان آب که از دل سنگهای غار می تراود و آبشاری خروشان با بیش از ۱۸ متر ارتفاع
- برای اولین بار در ایران، استخر مخصوص غواصی (به عمق ۱۲ متر) با نمایی طبیعی که یادآور مناظر زیبای زیر اقیانوس است
- استخر نمک اسپوتا با خواص درمانی و لایه برداری پوست (برای اولین بار در خاورمیانه)
- سونای ماسه که در تمام سال برای التیام بخشیدن به دردهای عضلانی و مفصلی مورد استفاده است (برای اولین بار در خاورمیانه)
- حمام آفتاب بصورت مجموعه ای بر روی بام هتل
- امکانات بدنسازی، ایروبیک، یوگا، هیدروتراپی، آروماتراپی و ماساژ
در زیر تصاویر زیبایی از این مجموعه را ملاحظه می فرمایید:
مجموعه پارک آبی با محیط طبیعی و غار مانند
استخر موج
استخر و سرسره های بانوان
استخر غواصی با شبیه سازی محیط کف دریا
تقاطع سه سطحی کابلی امام حسین مشهد نخستین نمونه از این نوع تقاطع های شهری در ایران می باشد. همچنین این پل با ۸۰۰ متر طول و ۲۴ متر عرض پس از پل هشتم کارون در اهواز (با ۱۰۱۴ متر طول) بزرگترین پل کابلی کشور است و نیز “پنجمین” تقاطع سه سطحی مشهد به شمار می آید. از نظر معماری این پل با پیلون قوسی شکل منحصربفرد خود علاوه بر افزایش ایستایی، زیبایی کم نظیری را بوجود آورده. همچنین زیرگذر این تقاطع (سطح منفی یک) ۹۵۱ متر طول و ۴۱ متر عرض دارد.
خط یک مترو مشهد ( شرق به غرب ) به طول ۱۹ کیلومتر و بصورت ۵/۱۰ کیلومتر زیرزمینی و ۵/۸ کیلومتر همسطح و روباز در اسفندماه ۸۹ بصورت آزمایشی و در مهرماه ۹۰ بطور رسمی افتتاح گردید. بدین ترتیب مشهد پس از تهران نخستین شهری است که دارای مترو شد. این خط دارای ۲۲ ایستگاه شامل ۱۱ ایستگاه زیرزمینی و ۱۱ ایستگاه همسطح است و در ایستگاه شریعتی خط ۲ مترو مشهد را قطع میکند. گفتنی است فاز دوم خط یک نیز که هم اکنون در حال اجرای عملیات است از ایستگاه غدیر تا فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد امتداد می یابد و طول این خط به ۲۵ کیلومتر و تعداد ایستگاهها به عدد ۲۴ خواهد رسید.
شبکه مصوب حمل و نقل ریلی شهری مشهد شامل ۴ خط مترو درون شهری یک خط مونوریل و ۲ خط مترو برون شهری است. از این میان خط یک شهری به بهره برداری رسیده خط ۲ شهری به طول ۱۴ کیلومتر از جنوب به شمال در حال اجرای عملیات است و قرارداد خط ۳ شهری به طول ۲۴ کیلومتر از جنوب شرق به شمال غرب منعقد گردیده است. خط ۴ درون شهری متروی مشهد نیز به طول ۱۴ کیلومتر شرق مشهد را به شمال این شهر مرتبط میسازد. یک خط مونوریل نیز کلیه این خطوط را به هم متصل می کند. همچنین دو خط متروی برون شهری مشهد را به شهرهای جدید گلبهار و بینالود ارتباط می دهد.
ایستگاه زیرزمینی و گیت ورودی با بلیت الکترونیکی ( من کارت )
اولین پارکینگ مکانیزه ( اسمارت پارکینگ ) کشور بعد از پایتخت با ظرفیت ۲۴ خودرو دی ماه ۸۸ در مشهد به بهره برداری رسید. این پارکینگها بصورت چرخ و فلکی بوده و قادرند با کمترین اشغال سطح بیشترین فضای پارک را ایجاد نمایند.
برج آلتون با مالکیت و مدیریت یخش خصوصی در زمینی به مساحت ۱۷۲۴ متر مربع و با زیربنای ۳۱۰۰۰ متر مربع در ۲۰ طبقه و طی مدت ۳۶ ماه احداث و در تیر ماه ۱۳۸۸ افتتاح گردید. این برج چند منظوره مدرن کاربری های تجاری اداری و پارکینگ دارد و با ۸۰ متر ارتفاع بلندترین پارکینگ طبقاتی ایران است. این برج همچنین حایز عناوین دیگری مانند برترین برج تجاری چند منظوره کشور در سال ۹۰ و نیز برترین سازه بتنی کشور در سال ۸۸ شده است. چهار طبقه از این برج به واحدهای تجاری سه طبقه واحدهای اداری ( طبقات ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ ) و بقیه طبقات به پارکینگ اختصاص دارد. یک باند فرود هلیکوپتر جهت سرویس دهی در مواقع اضطراری و امداد رسانی بر روی برج تعبیه شده است. این مجتمع چند منظوره امکانات بسیار مدرن و منحصر بفردی دارد از قبیل:
- طراحی معماری داخلی بسیار لوکس و زیبا و کم نظیر در بخشهای تجاری ، اداری و پارکینگ
- چشم انداز وسیع بر فراز بارگاه ملکوتی حضرت ثامن الجج (ع ) از اضلاع شرقی و شمالی در همه طبقات پارکینگ و اداری
- چشم انداز ۳۶۰ درجه همه طبقات پارکینگ و اداری بر فراز شهر
- چهار دستگاه آسانسور پانورامیک شیشه ای از طبقه همکف تا طبقات اداری و پارکینگ مشرف به وسعت شهر تا انتهای افق شرقی
- وجود ۶ آسانسور نفر بر مخصوص خروج از پارکینگ یا رسیدن به فضاهای تجاری و اداری
- یک دستگاه آسانسور شیشه ای در داخل طبقات تجاری
- طبقات تجاری و اداری مجهز به پله برقی هوشمند
- استفاده از مصالح نوین در جهت سبک سازی و کنترل انرژی
- مجهز به مدرن ترین وکاملترین تاسیسات الکتریکی و مکانیکی روز دنیا
- یکصد واحد تجاری در چهار طبقه با حضور برند های معروف لوازم خانگی، صوتی تصویری، پوشاک، کیف و کفش و …
- تعداد ۴۰ واحد لوکس اداری تجاری با متراژهای ۷۵ تا ۱۷۵ متر در طبقات ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ برج
- وجود ایستگاه ویژه تاکسی بیسیم آلتون
- وجود شعبه سه رستوران معروف “پسران کریم” در طبقه ۴ تجاری برج
پارکینگ طبقاتی آسمان در زمینی به مساحت ۷۰۰۰ متر مربع و در ۱۸ طبقه دارای ۲۱۰۰ فضای پارک خودرو و همچنین جایگاه های پارک موتورسیکلت و پارک خودرو ویژه معلولین است. این پارکینگ بزرگترین پارکینگ طبقاتی ایران بوده و در آبان ماه ۹۱ افتتاح گردیده است. از دیگر بخش های این مجموعه می توان به مجتمع تجاری با ۷۰۰ واحد فروشگاهی و نیز شهربازی سرپوشیده ۵۰۰۰ متر مربعی و رستوران و فست فود اشاره کرد. پاركينگ طبقاتي آسمان در ميدان ۱۷ شهريور مشهد و انتهاي بازار رضا واقع شده و نقش موثري در كاهش ترافيك و مشكل جاي پارك در اين محدوده بزرگ تجاري دارد.
اولین و بزرگترین سینمای ۴ بعدی شبیه ساز زلزله در خاورمیانه با ۴۰۰ نفر ظرفیت در تیرماه ۹۰ و در اردوگاه ثامن الائمه مشهد به بهره برداری رسیده است. هدف اصلی این مجموعه آموزش قبل از زلزله به اقشار مختلف و بخصوص دانش آموزان است. در آرشیو این سینما تعداد ۲۵۰ فیلم مرتبط با شبیه سازی زلزله موجود است و ۹ افکت مختلف نیز در فضای این سینما قابل اجراست. استفاده از این مجموعه برای دانش آموزان رایگان است.
مجموعه حرم رضوی با مساحت ۵۹۸ هزار متر مربع بزرگترین میدان شهری جهان است. پس از آن میدان تیان آن من پکن با ۴۴۰ هزار متر مربع میدان سرخ مسکو با ۹۰ هزار متر مربع و میدان نقش جهان اصفهان با ۸۵ هزار متر مربع در رده های بعدی قرار دارند.
پاسخ دهید