تولد
آیت الله عباس واعظ طبسی، در سوم تیرماه سال ۱۳۱۴ در مشهد و در خانوادهای مذهبی متولد شد. پدرش، غلامرضا واعظ طبسی از روحانیون تأثیرگذار زمان خود به شمار میآمد. عباس واعظ طبسی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه به تحصیل در علوم حوزوی علاقمند شد و در سن ۱۶ سالگی با حضور در حوزه علمیه مشهد دروس مقدمات، سطح و خارج را در محضر اساتید این حوزه گذراند. آشنایی وی با سید مجتبی نواب صفوی در سال ۱۳۳۰، باعث به وجود آمدن روحیهای قوی برای مبارزه با دودمان پهلوی شد. دیدار او با حجج الاسلام سید علی خامنهای و سید مجتبی نواب صفوی موجب شد تا برای مبارزه علیه رژیم با هم یک گروه را تشکیل دهند و از آن پس مبارزه علنی آیت الله واعظ طبسی با دودمان پهلوی آغاز شد.
خونریزی مغزی و کمای عمیق
طبسی روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۹۴ پس از شرکت در انتخابات، دچار عارضه مغزی و وقفه تنفسی شد و به سرعت به اورژانس بیمارستان امام رضا مشهد انتقال داده شد و در صبح روز جمعه چهاردهم اسفند ماه دار فانی را وداع گفت و به سوی پروردگار شتافت.[۴][۵]
خانواده
پدر آیت الله واعظ طبسی، شیخ غلامرضا واعظ طبسی از مبلغان مشهد بود. آیت الله طبسی، در یک سالگی پدرش را از دست داد و دوران کودکی را با سرپرستی مادر پشت سر گذاشت.
اساتید
آیت الله عباس واعظ طبسی از محضر افرادی همچون محمدتقی ادیب نیشابوری، مدرس یزدی، حاج شیخ هاشم قزوینی، میرزا جواد آقا تهرانی، آیت الله میلانی، برخوردار گردید و فلسفه، فقه، اصول، کلام و سایر علوم اسلامی را نزد آنان با موفقیت آموخت.[۱۱]
سید حسین طباطبایی بروجردی واعظ طبسی را طلبهای خوش فکر و به عنوان زبان حوزههای علمیه دانسته و با تقدیر و تفقد از ایشان نام میبردند.[۱۲]
فعالیتهای انقلابی
آیت الله عباس واعظ طبسی به همراه علی خامنهای و هاشمی نژاد روحانیونی بودند که هسته مرکزی فعالیتهای انقلابی در مشهد با محوریت حرم مطهر علی بن موسی الرضا (ع) را مدیریت میکردند.[۱۳] وی شدیداً تحت تأثیر نواب صفوی بود و در طول سالهای ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۴ در سخنرانیهای خود به مخالفت با رژیم پهلوی برخاست و سرانجام در سال ۱۳۳۴ مجدداً ممنوع المنبر شد و این منع تا هنگام سقوط رژیم پهلوی ادامه یافت.[۱۱]
آیت الله عباس واعظ طبسی اولین بار در سال ۱۳۴۱ دستگیر و راهی زندان ساواک شد. چند بار قبل از این هم دستگیر شد اما منجر به زندانی نشد.[۱۴]
آیت الله عباس واعظ طبسی در سال ۱۳۴۳ به همراه سیدحسن میردامادی نجفآبادی ، سیدمحمود مجتهدی برادر آقای سیدعلی سیستانی مرجع تقلید و مرحوم مدرس یزدی نزد امام خمینی رفت و در جلسهای با حضور خیل کثیری از مردم سخنرانی در خصوص اتفاقات ۱۵ خرداد کرد. خمینی تحت تأثیر صحبتهای او به گریه افتاد و پس از آن دوباره در راه آهن قم دستگیر و به زندان قزل قلعه منتقل شد.[۱۴] در این دیدار امام خمینی در مورد ایشان گفت: من به شما از دو حیث ارادت دارم، بخاطر خودتان و به خاطر مرحوم والدتان، چه بسیار افرادی غیرمسلمان بودند که تحت تأثیر منطق و کلام مؤثر و پرجاذبه او به اسلام مشرف شدند و در کشورهای عربی موقعیت ویژهای داشت.[۱۲]
عباس واعظ طبسی اولین بار در سال ۱۳۴۴ محمدجواد باهنر را در مراسمی که برای سخنرانی در رفسنجان دعوت شده بود ملاقات کرد. قبل از سخنرانی جلسهای با باهنر داشت و موضوعات قابل طرح در سخنرانی را با یکدیگر مرور کردند. پس از سخنرانی به وی اعلام شد که ممنوع المنبر است. باهنر چند بار پس از انقلاب به مشهد آمد و از دانشگاه علوم اسلامی رضوی بازدید کرد و قرار بود در این دانشگاه به واعظ طبسی کمک کند کشته شد.[۱۵]
سمتها
آیت الله عباس واعظ طبسی سمتهای زیر را در جمهوری اسلامی ایران داشتند :
- تولیت آستان قدس رضوی از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ خورشیدی تاکنون،
- نماینده ولی فقیه در استان خراسان (رضوی، شمالی و جنوبی)
- مدیر عالی حوزه علمیه خراسان
- عضو مجلس خبرگان رهبری
- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام[۱۱]
تولیت آستان قدس رضوی
۲۵ بهمنماه ۱۳۵۷، توسط امام خمینی سرپرستی آستان قدس رضوی به آیت الله واعظ طبسی محول شد. دو سال بعد یعنی در سال ۱۳۵۹، وی حکم تولیت آستان قدس رضوی را از امام خمینی دریافت کرد.[۶]
حکم تولیت آستان قدس رضوی
حکم انتصاب به تولیت استان قدس رضوی به شرح ذیل است: بسم الله الرحمن الرحیم/جناب آقای مستطاب حجت الاسلام جناب آقای عباس واعظ طبسی دامت افاضاته نظر به سابقهای که جنابعالی در اداره امور آستان مقدس حضرت ثامن الائمه صلوات ا… و سلامه علیه و علی آبائه الطاهرین دارید و اعتمادی که دراینباره به جنابعالی میباشد به سمت تولیت آن آستانه مقدسه منصوب میشوید تا با کمال جدیت و به طور دقیق از متعلقات آنجا خصوصاً کتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر متعلقات آن آستان مقدس محافظت کامل را بفرمایید و از حیفومیل و ضیاع اموال جلوگیری نمایید و حضرات خدام محترم با جنابعالی در این امر لازم تشریک مساعی خواهند نمود و آنچه لازم به تذکر است این مطلب میباشد که هیچیک از نهادهای جمهوری اسلامی مانند جهاد سازندگی و همچنین وزارت ارشاد ملی و یا اشخاص عادی حق دخالت در موقوفات و سایر متعلقات آستان قدس را ندارد. از خدای تعالی موفقیت را در انجام وظایف الهی مسئلت دارم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته_۱۸ جمادی الاولی ۱۴۰۰_۱۵ فروردین ماه ۱۳۵۹ / روح ا… الموسی الخمینی[۱۶]
توسعه فضاهای زیارتی حرم امام رضا
در طول دوران مدیریت آیت الله واعظ طبسی بر آستان قدس رضوی فضاهای عبادی و زیارتی حرم امام رضا چندین برابر شد.[۱۷]
شکوه گسترش حرم امام رضا
افزایش تصاعدی زائران، عدم گنجایش فضاهای باز و سرپوشیده حوزه حرم و رواقها، عدم سهولت زیارت و آمد و رفت انبوه زائران و … ، واعظ طبسی به عنوان تولیت آستان قدس رضوی را وا داشت به راههایی فکر کند که ضمن در نظر گرفتن مسائل اجتماعی، فرهنگی زیارتی و خدماتی، بهترین و آرامترین فضاهای لازم برای زیارت و نیایش زائران فراهم شود. روند احداث فضاهای زیارتی، فرهنگی و خدماتی بهسرعت افزایش یافت، بهگونهای که طی سالهای اخیر، حجم عملیات اجرایی بالغ بر پنج برابر بناهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است. زیربنای اماکن در طول ۱۲ قرن، حدود ۱۲ هکتار بود، در صورتی که از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون به ۹۰ هکتار رسیده است. احداث بناهای سرپوشیده و فضاهای باز جدید، همراه با توسعه و ترمیم بناهای گذشته، از رویکردهای اصلی این ساخت و سازها بوده، ضمن اینکه آستان قدس رضوی در این سالها از توسعه فضاهای فرهنگی هم غافل نمانده است. با احتساب تلاشهای اخیر، از آغاز پیدایش حرم تاکنون، ۲۶ بنای سرپوشیده به نام رواق، ۹ فضای باز به نام صحن و ۴ مدخل ورودی به نام بست در اطراف مضجع شریف رضوی ساخته شده است.[۱۷]
مدیریت موفق اسلامی
آیت الله عباس واعظ طبسی یکی از موفقترین روحانیونی است که در مناصب مدیریتی در جمهوری اسلامی قرار گرفته است. وی با ایجاد جریان مدیریت موفق اسلامی به عنوان یک سبک مدیریتی جدید تمامی موفقیتهای آستان قدس رضوی در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی را به این سبک مدیریت نسبت داد.[۱۸]
حفاظت و صیانت از موقوفات
حضرت آیت الله واعظ طبسی از همان ابتدای شروع کار در پست سرپرستی و سپس تولیت آستان قدس رضوی مهمترین وظیفه آستان قدس رضوی را حفاظت و صیانت از موقوفات امام رضا اعلام کرد؛ و در طول دوران تصدی پست تولیت آستان قدس رضوی با حفظ و حراست از اموال آستان قدس رضوی این را ثابت کرد.[۱۹]
ایجاد بزرگترین هلدینگ اقتصادی شرق کشور
عباس واعظ طبسی با بهرهگیری از معارف اهل بیت و سیستم مدیریتی که بعدها به مدیریت موفق اسلامی[۱۸] مشهور شد در طی سالهای پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، به پشتوانه درآمد حاصل از نذورات زائرین و وقفکنندگان آستان قدس رضوی، با ایجاد یک تشکیلات نظارتی منسجم اقتصادی این سازمان را به یکی از موفقترین سازمانهای جمهوری اسلامی تبدیل کردهاست که هم اکنون آستان قدس رضوی علاوه بر ایجاد تسهیلات فراوان برای زائران علی بن موسی الرضا مدیریت بزرگترین هلدینگ اقتصادی شرق کشور[۲] را برعهده دارد.[۲۰]
موقوفات
آیت الله عباس واعظ طبسی در تاریخ ۵ جمادی الاخر ۱۴۲۴ق برابر با ۱۳/۵/۸۲ یک باب کتابخانه و حسینیه امام رضا، واقع در کوچه ناظر مشهد مقدس را- که مشتمل بر چندین پلاک بوده را تجمیع و به صورت یک باب ساختمان حسینیه و کتابخانه که دارای دو سالن در طبقات زیرین و همکف و ۵ دستگاه واحد مسکونی در ۳ طبقه احداث گردیده است- جهت تعظیم و ترویج شعائر مذهبی و تقویت مبانی دینی، به ویژه برگزاری مجالس تبلیغی و ترویجی در ماه رمضان و محرم و صفر و مناسبتهای اعیاد و موالید و وفیات پیامبر اسلام، فاطمه دختر پیامبر اسلام و امامان شیعیان وقف آستان قدس رضوی کرد.[۲۱]
داراییها
جد آیت الله عباس واعظ طبسی در کارهای املاک و کشاورزی بود. مقداری آب و املاک برای وی به ارث گذاشت و او در اوایل تحصیل آن را فروخت که حدوداً ۳۰ هزار تومان شد؛ و مقداری هم کار میکرد تا بتواند امورات زندگی اش را بگذراند. مادرش نیز تحت تکفل او بود و بایستی ایشان را هم اداره میکرد. در شرایط خاصی کل این سرمایه را از دست داد. بستگان مادرش نوعاً وضعشان خوب بود و زندگی مرفهی داشتند. اما منسوبین پدرش یا زندگیشان خوب نبوده و یا متوسط بوده است.[نیازمند منبع] در آن شرایط خاص که مبالغی مقروض بود و حتی برای زندگی روزمره ناگزیر بود بیشتر به قرض متمسک بشود، به نحوی زندگی خود را میگذراند که تمام منسوبین مادری اش فکر میکردند که او جزو یکی از افراد مرفه این مملکت است.[نیازمند منبع]
مؤسسه ایران فوکس با تخمین زدن ثروت آستان قدس رضوی در حدود ۷۷۰ میلیون دلار این سازمان را که تحت مدیریت واعظ طبسی اداره میشود، به عنوان ششمین سازمان ثروتمند ایران به حساب میآورد.[۲۲] عباس واعظ طبسی با بهرهگیری از معارف اهل بیت و سیستم مدیریتی که بعدها به مدیریت موفق اسلامی[۱۸] مشهور شد در طی سالهای پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، به پشتوانه درآمد حاصل از نذورات زائرین و وقفکنندگان آستان قدس رضوی، با ایجاد یک تشکیلات نظارتی منسجم اقتصادی این سازمان را به یکی از موفقترین سازمانهای جمهوری اسلامی تبدیل کردهاست که هم اکنون آستان قدس رضوی علاوه بر ایجاد تسهیلات فراوان برای زائران علی بن موسی الرضا مدیریت بزرگترین هلدینگ اقتصادی شرق کشور[۲] را برعهده دارد.
منزل شخصی آیت الله عباس واعظ طبسی هم اکنون همان خانهای بود که قبل از انقلاب اسلامی با گرفتن ۱۵ هزار تومان وام از بانک رهنی به دست خودش و با معماری حاج آقای عزیزیان (پدر همسرش و پدر مهدی عزیزیان قائم مقام کنون آستان قدس رضوی)ساخته بوده است.
پانویس
- «امپراتوری واعظ طبسی در آستان قدس و اماننامه رهبری».
- بزرگترین هلدینگ کشاورزی شرق کشور متعلق به آستان قدس رضوی است، خبرگزاری ایرنا
- Hoover digest, Issues 1-2, ۱۲۱.
- «وضعیت جسمی آیت الله واعظ طبسی پایدار است».
- «آخرین وضعیت جسمانی آیت الله واعظ طبسی».
- زندگینامه عباس واعظ طبسی، وب سیات شخصیت نگار
- «احتمال پیوستن ایرنا به نهاد ریاست جمهوری». عصرایران، ۱۰ مرداد ۱۳۸۶.
- بهروز صمدبیگی. «”گفتم حاجآقا دوست دارم پولدار بشم”». روزآنلاین، ۲۴ مرداد ۱۳۹۱.
- «سکوت مسئولان آستان قدس دربارهٔ بودجه میلیاردی فیلم یک هنرپیشه جوان». خبرگزاری فارس، ۹۱/۰۵/۲۴.
- توضیح آستان قدس درباره “سحر ریحانی ربطی به ما ندارد”، وب سایت خبری الف.
- رزومه آیت الله واعظ طبسی، وب سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام
- زندگی نامه آیت الله عباس واعظ طبسی، پایگاه اطلاعرسانی آستان قدس رضوی
- مروری بر خاطرات انقلاب اسلامی در اسناد مرکز اسناد آستان قدس رضوی، وب سایت مرکز اسناد آستان قدس رضوی
- گفت و شنودی صمیمی با آیةا… واعظ طبسی- پاییز ۱۳۸۵/آقای هاشمینژاد مرتب میآمدند و آقا هم معمولاً شرکت میکردند، پایگاه اطلاعرسانی آیت الله واعظ طبسی
- پاسداران اسلام/آشنایی با زندگی شخصیتهای اسلامی معاصر، پایگاه اطلاعرسانی آیت الله واعظ طبسی
- حکم تاریخی امام خمینی(ره) درباره تولیت آستان قدس رضوی، پایگاه اطلاعرسانی آستان قدس رضوی
- تاریخچه ساخت حرم مطهر امام رضا، پایگاه تخصصی گردشگری ایران
- جلوههای مدیریت موفق اسلامی در آستان قدس رضوی در گفتگو با مشاور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، قدس آنلاین
- کارنامه آستان قدس رضوی پس از انقلاب در نگاه نمایندگان مجلس؛جهش چشمگیر خدمات آستان قدس مرهون مدیریت مدبرانه است/توسعه حرم امام رضا(ع) از شاخصترین فعالیت هاست، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی
- Hoover digest, Issues 1-2, ۱۲۱.
- موقوفات آستان قدس رضوی پس از انقلاب اسلامی، پایگاه اطلاعرسانی آستان قدس رضوی
- «Exclusive: Irans rulers amass fortunes through sleaze». Iran Focus، ۰۲ February 2006. بازبینیشده در ۲۱ مرداد ۱۳۹۱.
- Hoover digest, Issues 1-2, ۱۲۱.
- Bohandy, Nader and E Thaler, “Factor 3: Khamenei’s Personal Network”, The Next Supreme Leader: Succession in the Islamic Repulic of Iran.
«آیتالله واعظطبسی دعوت حق را لبیک گفت». خبرگزاری تسنیم، ۱۴ اسفند ۱۳۹۴.
پاسخ دهید