اصفهانی- ابوالقاسم (۱۳۱۸ه.ق)
میرزاابوالقاسم در ربیع الثانی ۱۲۸۵ه.ق جهت فعالیت های تجاری به استانبول رفت و تا ربیع الاول۱۲۸۸ه.ق در آنجا مشغول فعالیت های تجاری بود وکالا و اجناس مختلفی برای امین الضرب به تهران میفرستاد. او در ذیالقعده ۱۲۸۸ه.ق برای بار دوم به سفر عتبات عالیات و مکه مکرمه رفت و از شعبان ۱۲۸۹ه.ق در مشهد ساکن شد.
میرزا ابوالقاسم ملک التجار فرزند آقا محمد حسین صراف و نواده حاج محمد مهدی صراف و نیز برادر حاج محمد حسن کمپانی معروف به امین الضرب از تجار معروف و افراد سرشناس مشهد در عصر ناصرالدین شاه قاجار(۱۳۱۳-۱۲۶۴ه.ق) و از خدام آستان قدس رضوی.
تاریخ تولد او نامشخص است ولی مکان تولدش اصفهان می باشد. مادرش بی بی ماه خانم(م۱۳۰۵ه.ق) نام داشت که اصالتا از مردم خوی است، ظاهرا پدر ابوالقاسم قبل از اینکه وی به سن تحصیل برسد فوت کرد.
مادرش او را به مکتب حاج ابوالقاسم نامی فرستاد تا خواندن و نوشتن بیاموزد. او از همان اوان کودکی در حجره بازرگانان دیگر کار میکرد و دستمزد اندکی در حد نهار دریافت می کرد.
وی از سال۱۲۸۲ه.ق با برادرش محمدحسن امین الضرب به طورمشترک کار در سرای امیر واقع در تهران را آغاز کرد و در موقعی که امین الضرب به مسافرت خارج از کشور می رفت او در تهران فعالیت های تجاری برادرش را اداره می کرد.
وی درجمادی الاول ۱۲۸۲ه.ق با گوهرسلطان خانم دختر حاج رسول بزاز ازدواج کرد و در رمضان سال بعد به سفرحج مشرف شد.
میرزاابوالقاسم در ربیع الثانی ۱۲۸۵ه.ق جهت فعالیت های تجاری به استانبول رفت و تا ربیع الاول۱۲۸۸ه.ق در آنجا مشغول فعالیت های تجاری بود وکالا و اجناس مختلفی برای امین الضرب به تهران میفرستاد. او در ذیالقعده ۱۲۸۸ه.ق برای بار دوم به سفر عتبات عالیات و مکه مکرمه رفت و از شعبان ۱۲۸۹ه.ق در مشهد ساکن شد. او با حاکمان قاجار در مشهد میانه خوبی داشت چنانکه هنگام بازگشت رکنالدوله حاکم خراسان در عهد ناصری از سفر سرخس به استقبال او رفت.
میرزا ابوالقاسم ملک التجار به هنگام سفر دوم ناصرالدین شاه به مشهد مأمور تهیه لوازم و امکانات سفر بازگشت ناصرالدین شاه به تهران بوده است.
میرزا قهرمان امین لشکر نیز در همان روز از مهمانی و مجلس فاتحه ای که جهت ابراهیم خان امین السلطان در منزل وی برقرار بوده است، یاد کرده و از تحف و هدایایی که جهت وی ارسال کرده بود سخن می گوید.
از این مطالب چنین استنباط می شود که نامبرده از افراد متمول و با نفوذ مشهد در امور سیاسی و اقتصادی بوده است، او از طرف ناصرالدین شاه مفتخر به دریافت لقب ملک التجار گردید تا سرپرستی جامعه بازرگانان شهر را به عهده داشته باشد. او علاوه بر تجارت در ایران شریکی در شهر مارسی و شریکی هم در مسکو داشته است. و در سال ۱۲۷۶ه.ش کار حمل و نقل و همچنین دلیجانهای راه مشهد – عشق آباد را در مقاطعه خود داشت.
برادرش حاج محمدحسن اصفهانی(۱۳۱۶-۱۲۵۳ه.ش)معروف به کمپانی و ملقب به امین الضرب از تجار معروف عصر قاجار و متمول ترین فرد عصر مذکور است. سواد چندانی نداشته اما بسیار زیرک بود و شم اقتصادی قوی داشت. او ابتدا از فروشندگان دورهگرد و کرباس فروش جزء بوده است.
اما پس از کسب نمایندگی فروش چلوارقوزی، نوعی پارچه ی پنبه ای، از کمپانی انگلیس معروف به قوزی(kozy) مراتب ترقی را پیمود و امور ضرابخانه دولتی و اجازه ضرب سکه را از دولت گرفت و سود کلانی به دست آورد و یکی از عوامل قدرت درکشورگردید.
برادر دیگرش آقا محمد رحیم، تاجر ابریشم بود و تمام عمرخویش را در فرانسه سپری کرد.
میرزا ابوالقاسم ملک التجار در ۵ ربیع الاول ۱۳۱۸ه.ق فوت نمود و در حرم امام رضا(ع) در مقبره ای که برای خودش ساخته بود دفن گردید.
حاج ابوالقاسم صاحب پنج فرزند بود: آقا رضا رئیس التجار خراسانی که او نیز مانند پدر از ملاکین بزرگ خراسان بود و امتیاز راه شوسه بین قوچان و مشهد در ابتدا به وی واگذار گردید و همچنین در دوره اول مجلس شورای ملی(۱۳۲۵ه.ق) از خراسان وکیل شد. محمد مهدی که در کودکی درگذشت. فاطمه سلطان(م۱۳۲۰ه.ق). طوبی خانم همسر حاج محمد حسین امین الضرب دوم و قمرخانم همسر آقا عبدالحسین صراف.
منبع: مشاهیر مدفون در حرم
پاسخ دهید