محمد رضا ملازاده /
چگونگی حفظ هویت تاریخی در شهرهای مدرن یا شهرهای درحال پیشرفت، دغدغهای است که نه تنها در ایران که حتی در کشورهای دارای بافتهای تاریخی اندک نیز وجود دارد.
بافتهای تاریخی چه در تپههای هفتگانه رم از دوران امپراتوری بیزانس به یادگار مانده باشند و چه محدوده اطراف حرم مطهر به جای مانده از دوران قاجاریه ، همگی ارزش تاریخی و جایگاه هویتی شهرها را برای بازدیدکنندگان تعریف میکنند.
چگونه میتوان از بافتهای تاریخی در شهرهای مدرن و در حال توسعه حفاظت کرد؟
در تمام شهرهای معاصر که به سرعت پیشرفت میکنند بیشترین نگرانیها در نگهداری از هستههای تاریخی شهرهاست.موضوع مهم این است که یاد بگیریم چگونه میتوان میان نیاز وافر برای حرکت به سمت شهرهای مدرن و حفظ عناصر تاریخی تعادل ایجاد کرد.هستههای تاریخی شهرهای مدرن را نباید از زندگی خالی کرد و تنها نگاه موزهای به آنها داشت.
مردم باید به نگهداری و زنده نگاه داشتن هویت تاریخی شهرهای مدرن قانع شوند. حفظ همزمان روند حرکت به سمت مدرنیته و حفاظت و نگهداری از بافتهای تاریخی اصل مهم در حفظ هویت تاریخی شهرهاست. شهر یک عنصر سیال است و به بهانه نگهداری از آثار تاریخی نیز نمیتوان حرکت شهرها بر روند مدرنیته را متوقف کرد؛ چون شهرها هیچگاه به عقب بازنمیگردند و همیشه در حال حرکت رو به جلو هستند. در عین حال تخریب شهرهای تاریخی بهمنظور ایجاد شهر مدرن را درست نیست .: برای نجات بافت تاریخی شهرها حل مشکلات حاشیه این بافتها در بخش مسکن و همچنین ترافیک لازم است تا توجه مردم به سمت بافتهای تاریخی بهعنوان هویت شهرها بیشتر شود. راه حل برخورد با روند توسعه و حفظ بافتهای تاریخی در شهرهای مدرن این نیست که مدرنیته را به بهانه حفظ بافت تاریخی کنار بگذاریم.
در کشوری چون ایتالیا که به معماری و بناهای تاریخی شهرت دارد تا همین ۳۰ سال پیش نیز متخصصان نمیدانستند باید با بافتهای تاریخی در روند توسعه شهری چه اقدامی انجام بدهند ولی به این نتیجه رسیدند که برای حفظ بناها و بافتهای تاریخی باید ابزارهایی در اختیار مالکان و ساکنان آنها قرار بدهند تا آنها خود به حفظ یک بنای تاریخی یا بافت تاریخی در شهرهای ایتالیا تشویق شوند؛ چون نگهداری فضایی که در آن زندگی وجود دارد آسانتر است و افرادی که در آن ساکن هستند با آموزشهای لازم یاد میگیرند که چرا باید از یک بنای تاریخی محافظت کرد.
نگاه داشتن بافتهای تاریخی برای شهر توسعه یافتهای مانند مشهد بهلحاظ حفظ هویت تاریخی شهر اهمیت زیادی دارد. نقش بازار تاریخی مشهد همچون بازار سرشور و بازار یزرگ ؛ عباسقلی خان ؛ حاج آقا جان و …. برای هویت این شهر بسیار زیاد است. بازار مشهد فقط محلی برای گذر پیادهها نیست بلکه شبکهای است که هویت را در مشهد ایجاد میکند و حفظ این مکان و ارتباطش با بخشهای دیگر شهر دارای اهمیت زیادی است. عنصر حیاتی دیگر برای شهر مشهد بهعنوان روح این شهر را حفظ مناطق اطراف حرم و بخصوص خیابان های خسروی و ارگ ؛ بالا خیابان و پایین خیابان می باشد ، و انجام پروژههای حفاظتی و مرمتی در این مناطق از اهمیت زیادی برخوردار است
حفظ هر عنصر معنیدار در شهر مشهد که در جریان زندگی شهر قرار دارد برای حفظ هویت تاریخی در مشهد دارای اهمیت است در غیراینصورت مشهد با توجه به توسعه سریع خود هویتش را از دست میدهد.
مناطق تاریخی را باید از حالت ایزوله خارج و به بخشهای دیگر شهر متصل کرد و با ایجاد کاربریهای جدید به جذابیتهای بخشهای تاریخی شهر برای جذب گردشگر بیشتر افزود.
پاسخ دهید