گورجای میلی مشهدی
گورجای میلی مشهدی | |
---|---|
نام | گورجای میلی مشهدی |
کشور | ایران |
استان | استان خراسان رضوی |
شهرستان | مشهد |
اطلاعات اثر | |
دیرینگی | دوره صفوی |
دورهٔ ساخت اثر | دوره صفوی |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۰۱۸۰ |
تاریخ ثبت ملی | ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ |
میرزاقلیِ مشهدی/ هروی (م. ۹۸۳ یا ۹۸۴)،
“میلی” از گویندگان خوب وقوعی به شمار میآید. مؤلف منتخب التواریخ دربارۀ او نوشته است: اگر تا این زمان (سال ۱۰۰۴) زنده میماند، اکثری از این خامکاران را در دل از سودای شعر سرد میشد. مؤلف خلاصةالاشعار نیز غزل او را بر ثنایی و ولی و اغلب شعرای عراق برتری داده است.
از میلی مشهدی دیوان شعری به یادگار مانده است .
اطلاعات بیشتر درباره میلی مشهدی کلیک کنید
گورجای میلی مشهدی کجاست ؟
از دیگر گورستانهای وابسته به محله نوغان و روستاهای همجوار آن، در اراضی روستای امینآباد بوده که تاچندی پیش مقبره یکی از شعرای دوره صفوی در آن باقی بود. قبر «مَیلی» نشان میدهد که در زمان صفویه در این محل، گورستان مهمی وجود داشته است. گورجای میلی مشهدی مربوط به دوره صفوی است که در مشهد، میدان شهید گمنام، بولوار کامیاب واقع شده بود و این اثر در سال۱۳۸۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گورستان امینآباد به فاصله حدود ۱۰۰متری شمالشرقی ایستگاه راهآهن مشهد و ۱۰متری آخرین ریل قطار در جوار مزرعه امینآباد واقع بوده است.
در وقفنامه علیشاه افشار (۱۱۶۱ق) یکی از رقبات مزرعه امینآباد با این حدود توصیف شده است:
«مزرعه امینآباد واقع در دربِ دروازه نوغان مِن «بلوک تبادکان»، که محدود است به حدی بر مزرعه عشرتآباد و جانبی به مزرعه علیآباد و سمتی به مزرعه محرابخان(دنجان) و طرفی به مزرعه حسینآباد و شادکن»(فصل سوم وقفنامه گوهرشاد).
آنچه از این گورستان باقی بوده است، تودهای خاک و دو سنگ گور افقی(صندوقی) و عمودی(مسطح) پُر نوشته قدیمیِ نفیس از جنس «سنگ صابونی» در شمال ساختمان راهآهن مشهد، به فاصله حدود ۱۰۰متری ریلهای ایستگاه، که از حدود ۴۰۰سال پیش جان به سلامت برده و چشم را به سوی خود میکشید. این دو سنگ صندوقی و کتیبهای متعلق به گور شاعری شیعی از اهالی مشهد، مشهور به میلی مشهدی است.
ابیات منقور بر روی دو سنگ به تمامی محو و ناخوانا نیست و بهجز شعر میر تاریخی مشهدی که بر سنگ عمودی گور میلی حک شده، بقیه اشعار آن دو سنگ از خود میلی بهویژه قصیده او در مدح امام هشتم(ع) است.
روي سطح ضلع شرقي اين سنگ، در چهار کادر محصور شعري از يک شاعر مقارن با دوره زندگاني ميلي مشهدي ديده ميشود که آخرين مصرع اين دو بيتي، بهصورت ماده تاريخ، انتساب فوت ميلي مشهدي را به سال۹۸۴ق نشان ميدهد.
علاوه بر آن بر بدنه ضلع غربي سنگ هم ابياتي معروف در مدح امامرضا(ع) به قلم زيباي نستعليق نگاشته شده است. نام کامل این شاعر، میرزاقلی میلی و از همعصران شاه طهماسب صفوی (۹۳۰تا۹۸۴ق) بوده که در مشهد ولادت یافته است.او بیشتر عمرش را در این شهر و شهرهایی همچون سبزوار، قزوین، هرات و کشور هندوستان سپری کرده است.
گوری که ناپدید شد
این قبر با توسعه راه آهن مشهد در زیر سکو های بتنی کنار ریل ناپدید شد.
براساس گزارشی از شهرداری مشهد در پاییز سال۱۳۸۶ش به نقل از روحانینژاد، مسئول وقتِ امور تبلیغاتی اداره راهآهن مشهد، «به سبب آشنایی نداشتن مسئولان اداره راهآهن با فرد مدفون در این مکان، همچنین حاجت گرفتن چند تن از کارکنان این اداره از این سنگ قبر و فرد مدفون در آن!، مسئولان اداره راهآهن از حدود دو سال از آن تاریخ، گور مزبور را بهصورت قبر یک فرد محترم (با محصورکردن سنگ قبرها با طناب و پرچمهای سبز یازهرا(س)، یاحسین(ع)و…) درآورده و از آن حفاظت میکردند.»
این مسئله تا سال۱۳۸۹ به همین شکل ادامه یافت، اما در تاریخ ۱۷آذر۸۹، روابطعمومي ادارهکل ميراثفرهنگي، صنايعدستي و گردشگري خراسانرضوي، به نقل از حميدرضا محمدي نيکپور، معاون حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي این ادارهکل در زمان یادشده و محمود طغرايي، مدير مرکز تحقيقات محوطههاي تاريخي استان اعلام کرد: بهدنبال نامهاي که از مديريت راهآهن استان به اين ادارهکل، ارسال شد و با توجه به مفاد درخواست مبني بر توسعه خطوط ريلي راهآهن در يک برنامه منسجم، محل حدودي گورجاي اين شاعر فرهيخته مورد واکاوي قرار گرفت و سنگقبر ميلي مشهدي که از جمله سنگهاي حجاريشده بسيار نفيس با نقوش و خطوط نستعليق بسيار زيبا و در رديف آثار ملي ايران بوده است، با توجه به آسيبهاي وارده، مقرر شد در مدت دو ماه مرمت شود. بر این مبنا اعتبار مرمت اين سنگ مزار که با ابعاد ۵۰×۲۱۰سانتيمتر بر روي گورجاي یادشده قرار گرفته بود، ۲۰ميليون تومان و بیشتر عمليات مرمتي شامل بازسازي، پاکسازي و استحکامبخشي و تثبيت اثر اعلام شد.
به گفته این مقامهای مسئول در زمان یادشده، مقرر شد پس از رفع آسيبهاي وارده، اين سنگ ارزشمند تاريخي براي بازديد عمومي علاقهمندان و گردشگران، در محل جديد آرامگاه اين شاعر فرهيخته نصب شود!
سه سال از اين خبر ميگذرد و با وجود قول دوماهه مسئولان، اين سنگ در جايي نصب نشده و اثري از آن نيست.
نگهبان شهرك كاركنان راهآهن، كه سنگ قبر یادشده در باغ آنجا نصب بوده است، ميگويد: حدود سه سال پيش مأموران اداره اوقاف آمدند سنگ قبر را كندند و قرار بود آن را به خواجهمراد يا خواجهاباصلت ببرند، ولي اكنون نميدانيم كجاست! حتّي جاي مزار را نشان نگذاشتهاند و محل گور، يكسره زير سكّوي جدید راهآهن رفته است.
شبنم کرمی
منابع
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایرانشهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینیشده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
- شهر آرا
- دانشنامه مشهد
پاسخ دهید