وای وای رشید خان ترانهای محلی است که کُرمانجهای خراسان برای مرگ میر رشیدخان، حاکم قوچان ساختند و در مراسم سوگواری و تدفینش اجرا کردند. در زلزله قوچان که ضایعهای بسیار دردناک و پر سوز بود مردم آن را در سوگ عزیزان از دست رفته خویش نیز اجرا کردند. اسمر خانم همسر رشید خان در ساخت ترانه مشارکت داشت.
در واقع تمامی شعر و موسیقی اولیهٔ «وای وای رشیدخان» به زبان کُرمانجی و نشاندهنده حالات تألم و تأثر مردم محل از فوت امیرحسین خان و بعد هم حادثه زلزله ناگوار قوچان بوده است، اگرچه امروزه اجرای آن به مرور زمان در ردیف موسیقی شاد قرار گرفته است.
امیر حسین خان شجاع الدوله
رشیدخان لقبی بود که مردم کُرمانج به میر حسین خان بهخاطر شجاعتش داده بودند. لقب «شجاع الدوله» گرچه از سوی حاکمین فارس زبان مرکزنشین (ناصرالدین شاه قاجار) به امیر و حاکم کُرمانج شمال خراسان داده شده بود، اما برای مردم در منطقه بیان لفظ کُرمانجیِ آن یعنی همان رشیدخان معمول و رایج بوده و هست.
کُردهای شمال خراسان در نواحی مرزی شمال شرق ایران، بهعنوان یکی از نقاطی که ایران همیشه از این مسیر مورد یورش اقوام مهاجم از ناحیه خوارزم بودهاند. ناملایمات دردناک و دلخراش از ویژگیهای اینگونه زندگی بوده است و این ویژگیها تأثیر مستقیمی بر موسیقی مردم کُرمانج نیز گذاشته است.[۱]
متن ترانه
امروز دو روزه للو فردا سه روزه لو
رشید نیومد للو دلم میسوزه لو
وای وای رشیدخان سردار کل قوچان
رفتی نگفتی للو یک یاری دارم لو
در شهر غربت للو دلداری دارم لو
وای وای رشیدخان سردار کل قوچان
این رخت کِیَه للو رخت یارمه لو
می خوام بشورم للو با آب گلها لو
وای وای رشیدخان سردار کل قوچان
رخت حاکمه للو با چشم بشویم لو
گل بهارمه للو با چشم بشویم لو
وای وای رشیدخان سردار کل قوچان
پانویس
- ماهنامه فرهنگی سویدا در استان خراسان رضوی شماره پیاپی ۸ و ۹
منابع
- کتاب رشیدخان سردار کل قوچان روایتی تاریخی از دوران زندگی و حکومت امیر حسین خان شجاع الدوله حاکم قوچان تألیف حجی محمد تقدیسی
- کتاب حرکت تاریخی کرد به خراسان
سلام.اخه این اهنگ ددواقع نشون دهنده ناراحتی و دربرگیرنده ی سوگواریه مردم اون منطقس واقعا شایسته نیست لینک دانلودی ک گذاشتید واقعا نابجاست.انگار اهنگ عروسیه ک گداشتید.کاش یه اجرای محلی توسط اساتید اواز مقامی میزاشتید
سلام . لینک آهنگ یا فایل آهنگ مطابق نظر خود را برای ما ارسال کنید
https://www.irmusic1.com/dl/mp3db.php?id=52649
اجرای اکی بنایی
البته فراموش نکنید که در موسیقی محلی حتی برای ناراحتی و عذا داری هم از سازها و ریتم های محلی خودشون استفاده می کنند
فقط شنونده باید تفاوت شاد بودن یا غمگین بودن را بده
رشید خان
شیر علی مردون
دایه دایه وقت جنگه
دی بلال (این شعر برای مناسبت های غم یک سری ابیات داره برای شادی هم یه سری ابیات دیگه)
سلام ممنون از توضیحات خوب شما
از کجا میتونیم منابعی را که ذکر کردید (کتاب رشید خان) را تهیه کنیم.ممنون